Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde 6 milyar 956 milyon 973 bin TL olarak öngörülen Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı bütçesi görüşülüyor.
- Kürşat
Bütçe üzerine ilk sözü alan CTP Milletvekili Fide Kürşat, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği ve planlaması konusunda “herhangi bir vizyon ortaya konulamadığını” savundu.
Sektörde çok ciddi sıkıntılar bulunduğunu belirten Kürşat, özellikle hayvancılık alanında birliklerin muhatap bulamadığını, üreticilerin Lefkoşa’da eylem yaparak sorunlarını dile getirmeye çalıştığını hatırlattı.
Tarım Bakanlığı bütçesi genelinde geçen yıla göre yapılan yüzde 0.24’lük artışın “hiçbir yaraya merhem olmayacağını” söyleyen Kürşat, hükümete ve hükümet programına yönelik eleştirilerde bulundu.
Avrupa Birliği (AB) uyum yasaları kapsamında hangi çalışmaların yapıldığını soran, Kıb-Tek ile ilgili fiyat düzenlemeleri ve otomasyon süreçleri konusunda bilgi isteyen Kürşat, ayrıca Tarım Master Planı, doğrudan gelir desteği, gıda güvenliği ve Tarım Entegre Sistemi’nin ne aşamada olduğunu öğrenmek istedi.
Endüstriyel hintkeneviri yetiştiriciliği için herhangi bir yasal mevzuat çalışması yapılıp yapılmadığını soran Kürşat, arpa konusundaki sıkıntılara dikkat çekerek üreticilerin ödemelerle ilgili ciddi sorunlar yaşadığını söyledi. Balya fiyatlarındaki artışa da değinen Kürşat, Toprak Ürünleri Kurumu’nun (TÜK) dengeleyici bir rol üstlenip üstlenmediğini sordu.
Hükümet programında yer alan maddeler üzerinden eleştirilerini sürdüren Kürşat, geçen yıla göre bütçede yapılan artışların yetersiz olduğunu kaydetti. Bütçeye bakıldığında projelere kaynak ayrılmadığını savunan Kürşat, “Bu bütçeyle sorunlara çare bulmak mümkün değil. Üreticiler üretimden kopuyor.” dedi.
Süt sektöründe yaşanan sorunlara da değinen Kürşat, Süt Kurumu’nun ciddi sıkıntılar içinde olduğunu söyledi. Bakanın “üretimi büyüttük” açıklamasını hatırlatan Kürşat, “Kontrolsüz güç, güç değildir.” ifadelerini kullanarak, Bakanlığın süt üretiminde planlama ve kota uygulaması noktasında hangi adımları atmayı planladığını sordu.
Kürşat, ayrıca Sınırüstü’deki hazine arazilerinde bulunan ağaçların bugün yeniden kesilmeye başlandığına dair bilgiler aldığını söyledi.
Bölge halkının bu duruma ciddi şekilde itiraz ettiğini belirten Kürşat, bu uygulamaya karşı olduklarını ifade ederek konuyla ilgili Orman Dairesi Müdürü Ercan Poyraz’dan açıklama ve bilgi talep etti.
-Barçın
Kürşat’ın konuşması sırasında araya girerek söz alan Komite üyesi CTP Milletvekili Devrim Barçın ise, Yangın Hazır Kuvvet ekibinde çalışanların iş yasası ve ilgili mevzuatlardan doğan maddi haklarını alması yönünde 2026 yılı bütçesine ödenek konulacağına dair verilen sözle ilgili soru yöneltti.
Barçın’ın sorusunu cevaplayan Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş, Komitede yapacakları öneriyle bu kalemin bütçeye ödenek olarak ekleneceğini söyledi.
CTP Milletvekili Fide Kürşat’ın yurt dışından küçükbaş hayvan ithali konusundaki sorusu üzerine Hayvancılık Dairesi Müdürü Gönen Vurana söz alarak sorulara yanıt verdi.
-Vurana
Vurana, İspanya menşeli asaf ırkının sağlık sertifikalarıyla birlikte ülkeye geldiklerini kaydederek, gemiyle toplam 4802 hayvanın geldiğini ancak gemide 11 hayvanın öldüğünü ve teslimat sırasında da kendilerine beş hayvanın teslim edilmediğini dolayısıyla 4797 hayvanın teslim alındığını belirtti.
Teslim alınan hayvanlardan çiftlikte toplam 239 hayvanın telef olduğunu ve standartlara göre yüzde 1 ile yüzde 10 arasındaki kayıpların normal kabul edildiğini aktaran Vurana, bunların söz konusu yem değişikliği ile taşıma sırasında yaşanan stresten kaynaklı olduğunu kaydetti.
Konuyla ilgili konuşan Veteriner Dairesi, Hayvan Sağlığı Birimi Sorumlusu Mehmet Demirpençe de asaf ırkı hayvanların İspanya’dan geldikleri sırada kontrollerinin yapıldığını ve “bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalığa” sahip olmadıklarını vurguladı.
Demirpençe, hayvanların Navara Hükümeti’nin resmi sertifikasıyla, uluslararası standartlarda bir gemi ile taşındıklarına dikkat çekerek, zaten AB’den gelen hayvanların AB standartlarına göre taşınmasının bir zorunluluk olduğu hatırlatmasında bulundu.
Gelen tüm hayvanların karantina süreci boyunca uzman ekipler tarafından tek tek kontrol edildiklerini de yineleyen Demirpençe, üreticilere teslim edilen hayvanların “sağlıklarının stabil olduğunun” altını çizdi.
Daha sonra yeniden söz alan Vurana, Milletvekili Kürşat’ın sorusu üzerine, ilk etapta 50 adet hayvan başvurusu yapan 16 üreticiye hayvanlarının teslim edildiğini söyledi. Vurana ardından, 50 ile 300 arası hayvan talebi bulunan üreticilere oranlama yapılarak, taleplerinin yüzde 64’üne karşılık gelen miktarda hayvan teslim edildiğini kaydetti.
İkinci etap küçükbaş hayvan ithalinin aralık ayı gibi yapılmasının planlandığını aktaran Vurana, burada da geriye kalan yüzde 36’lık orandaki hayvanların getirtileceğini kaydetti.
CTP Milletvekili Salahi Şahiner’in ikinci etap yapılacak taleplerde herhangi bir değişikliğe gidilip gidilmeyeceği sorusuna da cevap veren Vurana, sadece gemilere ekstra yem eklenebileceğini böylece yem değişikliği konusunda hayvanların yaşadığı rahatsızlığın daha yumuşak yapılmasının sağlanabileceğini dile getirdi.
– Besim
İthal edilen hayvanlarla ilgili söz alan CTP Milletvekili Filiz Besim, hayvanların et mi yoksa süt üretimi için mi getirildiğini ve bu süreçte Hayvan Üreticileri Birliği ile istişare edilip edilmediğini sordu.
-Çavuş
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş ise, sürecin ilgili paydaşlarla istişare edilerek yürütüldüğünü söyledi.
Kürşat’ın domatesle ilgili sorusunu da yanıtlayan Çavuş, tüm ürünlerin el ve gözle muayene edildiğini, gelen tırların her noktasından numune alındığını ve kaçakçılığı yapılan ürünlerin bu kontrollerle tespit edildiğini belirtti. Üretimin arttığını belirten Çavuş, “Kendi kendimize yeten bir noktaya geliyoruz.” dedi.
Bakan Çavuş’un konuşması sırasında Fide Kürşat’ın “konu dağılıyor” gerekçesiyle müdahale etmesi üzerine ikili arasında kısa süreli bir tartışma yaşandı.
-Et fiyatları ve kaçak et konusu
Çavuş’un konuşmasının ardından eleştirilerini sürdüren Filiz Besim, Bakanlığın tarım politikalarını geliştirmesi gerektiğini belirterek, atılacak adımların ilgili paydaşlarla istişare içinde yürütülmesinin önemine işaret etti.
Üretimin artırılması gerektiğini ifade eden Besim, “pahalı et ve kaçak et” konularının konuşulduğunu, üretimde artış olduğu iddia edilse de bunun fiyatlara yansımadığını dile getirdi.
-Çavuş
Şarküterilerdeki fiyatlarla kasaplardaki fiyatların aynı olmadığını bildiklerini ifade eden Bakan Çavuş, bu konuda en büyük denetimin halk tarafından yapılabileceğini söyledi.
Yeniden söz alan Filiz Besim, iklim değişikliğine bağlı olarak bir su politikası oluşturulup oluşturulmadığını ve Bakanlıkta bu konuda bir ekip bulunup bulunmadığını sordu.
Besim’in sorularına yanıt veren Bakan Çavuş ise, açıkta yetişen ürünlerin de sigorta kapsamına alındığını, bunun sürdürülebilirlik açısından doğru bir adım olduğunu belirtti.
İklim değişikliğiyle ilgili bir komite kurduklarını ancak henüz yeterli düzeye ulaşmadıklarını söyleyen Çavuş, üniversitelerden destek alınacağını kaydetti.
950 kilometrelik yol temizliği yaptıklarını, 50 yıldır kapalı olan orman yollarını açtıklarını söyleyen Çavuş, ülke genelindeki elektrik hatlarının denetlendiğini, çıkan yangınlara kurdukları ekiplerle hızlı şekilde müdahale edildiğini söyledi.
Sınırüstü’ndeki ağaç kesimi konusunda da Fide Kürşat’ın aktardığı bilgiler üzerine kaymakamla görüştüklerini belirten Çavuş, bir suç unsuru bulunması halinde gerekenin yapılacağını söyledi.
- Poyraz
Orman Dairesi Müdürü Ercan Poyraz da, çam kese böceğiyle mücadele kapsamında yürütülen çalışmalara ilişkin bilgi verirken; ağaçlandırma çalışmalarında ekilen fidanların bir kısmının tutmadığını söyledi.
– Canaltay
Komite Başkanı Resmiye Eroğlu Canaltay da çam yerine neden zeytin gibi iklim değişikliğine daha uygun türlerin ekilmediğini sorarak, “Biz neden çamla uğraşıyoruz ve bir yangında ormanlarımız yanıyor?” ifadelerini kullandı.
Canaltay, iklim değişikliğine uygun ürün ve türlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguladı.
Komite toplantısına 15 dakikalık aradan sonra, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Bütçesi’nin görüşülmesine devam edilecek.
