İstanbul, 18 Mart 23 (TAK): Rahmi
M. Koç Müzesi, 18 Mart Çanakkale Zaferi'nin 108. yılında tarihe geçmiş bir
objeyi ziyaretçileriyle buluşturuyor.
Müzeden yapılan açıklamaya göre, Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal
Atatürk'ün Çanakkale cephesinde kullandığı ve üzerinde fotoğrafının olduğu Fiat
Zero otomobilin aynı modelinin İtalya'daki son örneği Torino şehrinden
getirtilerek Rahmi M. Koç Müzesi'nde sergilenmeye başlandı.
Harbiye Nezareti'nin, 1915 yılında Anafarta Grup Komutanı Mustafa Kemal
Atatürk'e tahsis ettiği Fiat Zero ile aynı model olan otomobil, İtalya
Torino'dan getirildi ve Tofaş tarafından Rahmi M. Koç Müzesi'ne hediye edildi.
Atatürk'ün Çanakkale Savaşları esnasında ender fotoğraflarından biri de
bu otomobil üzerinde çekilen fotoğraf olduğu kaydedildi.
Türk Şehitlikleri İmar Vakfı tarafından kurulan ve Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Karataş'ın başkanı
olduğu Çanakkale Savaşları Enstitüsü, ayrıntılı çalışmaları sonucunda
Atatürk'ün cephede kullandığı otomobilin 1913 model Fiat Zero modeli olduğunu
belirledi.
Sadece 2 bin adet üretilen Fiat Zero, enstitü tarafından yayına hazırlanan
Anafarta Dergisi'nin 2022 İlkbahar sayısında kapağa taşındı.
Enstitü Araştırmacısı Onur Kuşku tarafından kaleme alınan "Mustafa
Kemal Atatürk'ün Otomobili Peşinde: Gelibolu'da Tekerlek İzleri" başlıklı
yazıda, Atatürk'e tahsis edilen otomobilin hikayesi mercek altına alındı.
Model Zero'nun üretimine, 1912 yılında Fiat'ın Torino'da yer alan Corso
Dante Fabrikası'nda başlandı. Devam eden yıllarda ise Balkan Savaşları ve
Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte modelin üretimi sekteye uğradı.
Fiat'ın üretim hatlarının tamamı, İtalyan ordusunun ihtiyaçlarına
ayrıldı. Model Zero, 1915'te banttan son kez indiğinde 2 bin adetlik satışa
ulaşmıştı. Model ismindeki "12-15 HP" ibaresi beygir gücünün yerine
otomobilin İtalyan vergi sisteminde girdiği dilimi yansıtıyor.
Model Zero'da 1.846 santimetreküp (1.8 litre) değerinde karbüratörlü ve
dört silindirli doğal emişli benzinli motor bulunuyor. Motoru 2 bin devir
dakikada maksimum 19 beygirlik güç üretiyor.
Dört kişilik oturma düzenine sahip, iki kapılı tarzda olan Zero, saatte
63 kilometre hıza ulaşabiliyor. Model Zero, pek çok ülkede satıldı. Türkiye'ye
12 adet gelen Fiat Zero'yu, İstanbul'da satan bayinin adı ise arşivlere göre
"Dilsizian".
(AA/GÜL)