Görüşmede, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya üyelikleri dahil Türkiye-ABD
ilişkilerini ilgilendiren bir dizi mesele ele alınacak
New York, 14 Mart 23 (TAK): ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, yarın Washington'da bir araya gelecek.
Sullivan, ABD Başkanı Joe Biden'ın, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese
ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile AUKUS anlaşması kapsamında California
eyaletinin San Diego kentinde bir araya geleceği toplantı için seyahat
ettikleri uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılımıyla ilgili soru üzerine Sullivan,
iki ülkenin NATO'ya üyeliğinin bu yaz yapılacak zirvede güvence altına
alınmaması için bir neden olmadığına inandığını söyledi.
Sullivan, bu kapsamda sadece Finlandiya ve İsveçli değil Türk yetkililerle
de temas halinde olmaya devam edeceklerini vurguladı.
Bu çerçevede yarın, Washington'da Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın ile bir
görüşme gerçekleştireceklerini aktaran Sullivan, görüşmede, İsveç ve
Finlandiya'nın NATO'ya üyelikleri dahil Türkiye-ABD ilişkilerini ilgilendiren
bir dizi meseleyi ele alacaklarını kaydetti.
- AUKUS nükleer denizaltı yol haritası
Sullivan, Biden, Sunak ve Albanese'in bugün AUKUS ittifakını gerçekliğe
dönüştürecek ve nükleer denizaltı ortaklığına ilişkin "ideal yol
haritasını" duyuracaklarını bildirdi.
AUKUS vaatlerini yerine getirmek için tarafların azimle çok çalıştığına
dikkati çeken Sullivan, gelecek yıllarda başlayacak çok aşamalı bir sürecin
yürürlüğe konacağını dile getirdi.
Sullivan, bu sürecin Avustralyalı denizcilerin, mühendislerin,
teknisyenlerin ve diğer personelin nükleer tahrikin sorumluluğu ve idaresini
üstlenebilmeleri için alacakları eğitimi de içerdiğini belirtti.
Ardından ABD ve Birleşik Krallık denizaltılarının Avustralya'da dönüşümlü
olarak konuşlandırılacağını kaydeden Sullivan, bundan birkaç yıl sonra
2030'ların başında ABD'den 3 adet "Virginia" sınıfı denizaltının
Avustralya'ya teslim edileceğini söyledi. Sullivan, gerekirse bu sayının 5'e
çıkabileceği bilgisini paylaştı.
Sullivan, son aşama olarak Amerikan teknolojisi ve İngiltere ile Avustralya'nın
da tasarımlarıyla üretilecek yeni nesil konvansiyonel silahlı nükleer denizaltı
"SSN-AUKUS"un Avustralya'ya verileceğini açıkladı.
Avustralyalıların "Virginia" sınıfı denizaltılar için para
ödeyeceklerini kaydeden Sullivan, bunun yanı sıra ABD denizaltı sanayisine de
üretimi hızlandırmak için nispi bir katkı yapacaklarını kaydetti.
Sullivan, AUKUS'un, ABD'nin Hint-Pasifik'teki ittifaklarla yaptığı
"uzun vadeli bir yatırımı" temsil ettiğine işaret ederek, bu kapsamda
diğer ortakların da bölgede finansal olarak ve güvenlik ile istikrarın
korunması açısından üzerine düşeni üstlendiklerini vurguladı.
ABD'nin Hint-Pasifik'teki ülkelerin güvenlik ve istikrarı için
"tarihi" bir rol oynadığı görüşünü savunan Sullivan, AUKUS'un belki
de gelecek yüzyıl, güvenlik ve istikrara katkı sağlayacak bir anlaşma olduğunun
altını çizdi.
Sullivan, diğer taraftan bu adımların herhangi bir ülkeye dönük olmadığını
kaydederek, Çin ile ilişkilerde de herhangi bir çatışma ya da yeni bir Soğuk
Savaş istemediklerini belirtti. Sullivan, AUKUS'un ne olup ne olmadığıyla
ilgili Çinli yetkilileri de bilgilendirdiklerini ifade etti.
Toplantıda, Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre, Başkan Yardımcısı
Kamala Harris'in 25 Mart-2 Nisan'da Gana, Tanzanya ve Zambiya'yı ziyaret
edeceğini açıkladı.
- AUKUS anlaşması
ABD, İngiltere ve Avustralya arasında Ekim 2021'de nükleer denizaltı
teknolojisi alanında işbirliğini öngören "AUKUS" anlaşması
imzalanmıştı.
Üç ülkenin isimlerinin İngilizcedeki kısaltmasından oluşan
"AUKUS" güvenlik anlaşması uyarınca Güney Avustralya eyaletinin
başkenti Adelaide'deki tersanelerde en az 8 nükleer enerjiyle çalışan denizaltı
inşa edilecek.
Anlaşma uyarınca, Avustralya'nın sahip olacağı nükleer enerjili
denizaltılar, Hint-Pasifik'te istikrarı desteklemek ve anlaşmaya taraf olan
ülkelerin ortak değerleri ile çıkarlarının korunmasına katkı sunmak için
kullanılacak.
Hint-Pasifik bölgesinde Çin'in büyüyen askeri varlığına karşı yapıldığı
açıklanan AUKUS anlaşmasına tepki gösteren Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao
Licien, "anlaşmanın bölgesel barış ve istikrarı ciddi şekilde baltalayacağı"
eleştirisinde bulunmuştu.
AUKUS'un ardından Avustralya, "nükleer güce" ulaşmadan önce
nükleer denizaltılara kavuşacak ilk ülke olarak kayıtlara geçecek.
(AA/AN/ŞEB)
