HatTıp ve Hukuk Barajı KKTC Üniversitelerine Yokalı hazırlayacağınız bir tercih listesi açıkta kalmanıza yol açabilir. İşte dikkat etmeniz gerekenler…
9 GÜNLÜK ÜNİVERSİTE TERCİH MARATONU BAŞLADI
LİSANS Yerleştirme Sınavları (LYS) sonuçlarıyla birlikte hem Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) hem de LYS yerleştirme puanları açıklandı. Sıra tercih listenizi hazırlamaya geldi. Ancak sınavda gösterdiğiniz başarı kadar doğru birtercih listesi hazırlamak da çok önemli. Üstelik de her yıl yarım milyondan fazla üniversiteli gencin tekrar tercih yapabilmek için üniversite sınavlarına girdiği dikkate alındığında doğru bir tercihin ne kadar önemli olduğu bir kez daha önem kazanıyor.
Hatalı hazırlayacağınız bir tercih listesi istemediğiniz bir bölüme ve üniversiteye yerleşmenize neden olabileceği gibi açıkta kalmanıza da yol açabilir. Bu yüzden de sınavlar arasında geçen stresli günlerinizi ve hazırlık sürecinizi dikkate aldığınızda doğru bir tercih listesi hazırlamanız gerekiyor.
Yükseköğretim kurumları için tercih süreci bugün başlıyor ve 14 Temmuz tarihinde son bulacak. 3-7 Ağustos tarihleri arasında üniversitelere kayıt işlemlerinin gerçekleştirileceği hatırlanıldığında yerleştirme sonuçlarının da temmuz ayının son haftasında açıklanacağını söyleyebiliriz.
Hazırladığımız bu tercih rehberinde hedefimiz sizlere yol göstermek ve aydınlatmak. Puan türlerinde yapılan değişiklikleri, kontenjanları, puan türlerine göre girebileceğiniz bölümleri ve tercih aşamasında dikkat etmeniz gereken noktaları hazırladığımız bu rehberde bulacaksınız. Türkiye’nin en önde gelen kurumlarında görevli rehberlik uzmanlarının da tavsiyelerine bu yazı dizimizde yer verecek ve sizler için fikir oluşturması açısından onlara tercih listeleri hazırlatacağız.
Bu yıl ilgili puan türünde tıpta ilk 40 bin, hukukta ilk 150 bin başarı sırasında olmayanlar bu bölümleri tercih edemeyecek. Ancak KKTC üniversitelerinde ‘baraj’ yok. Baraja takılmadan KKTC’den mezun olup Türkiye’de çalışabilirsiniz. 17 bin TL’ye hukuk, 37 bin TL’ye tıp okuyabilirsiniz. Geçen yıl bu üniversiteler ücretli programlarına tıpta 110 bin, hukukta 273 binden öğrenci aldı. Eğitimciler “Türkiye’de okuyacak öğrenciler için adaletsizlik” derken, YÖK “Seneye onlara da baraj getireceğiz” bilgisini verdi
HER yıl üniversite döneminde adayları bir dizi değişiklik karşılar, ya puan türleri değişir ya da kontenjanlar artar veya yükselir. Bu yıl da farklı değil. Üstelik bu yıl tıp ve hukuk fakültelerinde okumayı düşünen gençleri önemli değişiklikler bekliyor. Bunların başında da bu iki bölüm için YÖK’ün getirdiği “başarı sırası” barajı geliyor.
YÖK’ün “Barajı aşanlar rahatça giriyor, parası olan okuyor” gerekçesiyle getirdiği ve bu yıl uygulamaya konulan karara göre tıp fakültesini isteyen gençlerin ilgili puan türünde yani MF-3’te ilk 40 bin başarı sırasında olmaları gerekiyor. Bu başarı sırasını tutturamayan ne devlet ne de vakıf üniversitelerinde tıp okuyabilecek, tercihte bulunamayacak. Aynı sınırlama hukuk fakültelerinde de geçerli. İlgili puan türünde ilk 140 bin başarı sırasında değilseniz hukuk tercihi yapamazsınız.
KKTC’DE BARAJ YIKILIYOR
Ancak bu durum yalnızca Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversiteleri için geçerli. YGS ve LYS puanlarıyla girilebilen, tercih listesi hazırlanan ve merkezi yerleştirmeyle yani ÖSYM’nin tıpkı Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversitelerine yaptığı yerleştirmeyle öğrenci alan KKTC üniversitelerinde “başarı sırası barajı” yok.
37 BİN TL’YE HUKUK OKUNUYOR
Tıp ve hukuk okumak isteyen öğrenciler eğer Türkiye’deki üniversitelerde başarı sırası barajına takılırsa KKTC üniversitelerini “barajsız” tercih edebilecek. Üstelik bu üniversiteler geçen yıl hukuk fakültelerinin ücretli programlarına başarı sıraları 170 bin ile 273 bin arasında değişen öğrenci aldı. Tıp fakültelerinde ise yine ücretli programlara 66 bin ile 110 bin başarı sırasındaki öğrenciler girdi. Öğrenim ücretlerine gelince; hukuk fakültelerinin ücretleri 16 bin ila 17 bin TL, tıp fakültelerinin öğrenim ücreti ise yaklaşık 37 bin TL.
Yani baraja takılmadan bu üniversitelerden doktor ve hukukçu olarak mezun olup Türkiye’de çalışabilirsiniz.
Yine ÖSYM tarafından merkezi yerleştirme yapılan Azerbaycan Tıp Üniversitesi’ni seçen adaylar da Türk üniversitelerinde olduğu gibi başarı sırası barajına takılmıyor. Azerbaycan’da tıp fakültesinde okumanın bedeli ise 3 bin Azeri Manatı yani yaklaşık 7 bin 686 TL.
YATAY GEÇİŞTE SINIRLAMA VAR
Ancak gerek KKTC gerekse Azerbaycan’daki bu üniversitelere giden öğrencilerin Türkiye’deki üniversitelere yatay geçiş yapabilmeleri için tıpta 40 bin, hukukta da 150 bin başarı sırasında olmaları gerekiyor.
DİPLOMALARI TÜRKİYE’YE DENK
İki ülkenin üniversitelerinde de tıp ve hukuk okuyan öğrenciler, mezun olduklarında programları YÖK tarafından onaylandığı ve ÖSYM tarafından da yerleştirmeleri yapıldığı için denklik sorunu yaşamayacak.
YÖK: ONLARA DA GELECEK YIL BARAJ GETİRİLECEK
EĞİTİMCİLER, “Türkiye’deki üniversitelere barajı aşan giriyor, parası olan düşük puanla tıp ve hukuk okuyor” diyerek getirilen başarı sırası barajının KKTC üniversitelerinde olmamasını “Adaletsizlik” diye eleştirdi. Eğitimciler, “Puanı düşük, parası olan bu kez de Türkiye’deki bazı üniversiteler yerine KKTC üniversitelerine gidecek” diye konuştu.
1 YIL GEÇİŞ SÜRELERİ VAR
Eğitimcilerin bu eleştrilerine YÖK yetkilileri şu yanıtı verdi: “KKTC üniversitelerine de tıp ve hukuk için başarı sırası barajı gelecek ancak gelecek sene uygulamaya geçecek. Bu sene koyamadık çünkü onlara 1 yıllık geçiş süresi verildi. KKTC üniversitelerini Türkiye’nin üniversiteleri gibi düşünüyoruz ama aslında onlar ayrı bir ülkenin üniversiteleri. Mevzuatlarını hazırlamaları gerekiyor. O yüzden de 1 yıllık bir süre verdik. Ancak KKTC üniversitelerine düşük puanlı ve düşük başarı sırasından öğrencinin bu yıl yerleşmeyeceğini düşünüyoruz. Bu üniversitelere yerleşen öğrenciler Türkiye’deki üniversitelere yatay geçiş yapmak isterlerse başarı sırası kuralı aranacak. KKTC’den mezun olduklarında ise diplomalarında bir sorun olmayacak. O diplomalar Türkiye’de de geçerli olacak.”
PUAN TÜRÜ DEĞİŞİNCE KILAVUZDA BAŞARI SIRASI VE PUAN DA GİTTİ
BU yılın bir başka değişikliği de hukuk fakültelerinin TM-2 ile değil TM-3 puan türü ile öğrenci alması oldu. Bu yıl öğrenciler tercihlerinde TM-3 puanlarını ve başarı sıralarını kullanacak. Ancak puan türü değişikliği yüzünden kılavuzda geçen yıl hukuk fakültelerinin en son hangi başarı sırasından ve puanından öğrenci aldığına ilişkin bilgi de yer almadı. Oysa öğrenciler tercih yaparken 1 yıl önce bölümlerin aldığı öğrencilerin başarı sıralarını dikkate alıyor. Bu yüzden geçen yıl hukuk fakültelerinin hangi başarı sırasından öğrenci aldığını bulmanız gerekiyor.
KONTENJANLAR NE OLDU?
Bu yıl tıp fakültelerinin devlet ve vakıf üniversitelerindeki kontenjanları toplam 11 bin 710. Bu kontenjanın 9 bin 997’si devlet, 1713’ü vakıf üniversitelerinde. Hukuk fakültelerinde de toplam kontenjan 14 bin 910. Bunun 8 bin 880’i devlet üniversitelerinde.
2 BİN TL BURS VERİLİYOR
TÜBİTAK, MF puan türünde ilk 5 bin arasında olup temel bilimlere yerleşen öğrencilere aylık 2 bin TL verecek. 5 bin 1 ile 10 bin kişi arasındakilere 1500 TL, 10 bin 1 ile 20 binde olanlara 1000 TL, 20 bin 1 ile 25 bin arasındakiler ile temel bilimlerde çift anadal yapanlara 750 TL verecek.
BAŞVURULAR İNTERNET YA DA MERKEZDEN
TERCİH listenize aldığınız programlarda değişiklik yapmak isterseniz 14 Temmuz gece yarısına kadar bu düzeltmelerinizi yapabilirsiniz. Başvurunuzu ise bir başvuru merkezi aracılığıyla ya da internetten bireysel olarak yapabilirsiniz.
Çok fazla seçenek ‘tercih kirliliği’ yaratabilir
- Üniversite tercihi yapan gençler çoğu kez “puanım boşa gitmesin” diyor ya da ailelerinin istekleri doğrultusunda tercih yapıyor. Gençlere ne önerirsiniz, puanları yüksek olsa bile istedikleri ama daha düşük puanlı bölümleri tercih etsinler mi?
Yerleştirme puanı, bir adayın diğer adaylara göre konumunu ve olası seçeneklerini belirler. O seçenekler arasından hangilerini tercih etmeleri gerektiği tamamen adayın istek ve yeteneklerine kalmıştır. Bir bölümün geçen yıllarda puanının yüksek olması, o bölümü bugün tercih edecek adayların istek ve yeteneklerine uygun olduğunu değil, sadece geçmişte başkalarının neyi tercih ettiğini gösterir. Adaylar ‘Puanlarımız zayi olmasın’ derken hayatlarını zayi edebilecek tercihler yapabilirler. Bu yüzden puanlarının elverdiği en yüksek puanlı yere değil, en çok okumak istedikleri bölümlere odaklanmaları daha uygun olur.
- Tercihlerde üniversite mi yoksa okumak istedikleri bölüm mü önemli?
Bu durum bölümden bölüme değişir. Bu konuda tek bir formül söz konusu değildir.
- Günümüzde meslekler hızla değişiyor. Geleceğin meslekleri diye bir kavramdan söz etmek mümkün mü?
Çok özel bir alanda eğitim almak başta “aranan eleman” olmak nedeniyle cazip görünebilir. Ancak değişen dünyada sadece eski bölümler değil, yeni bölümler de hızla evriliyor. Bu açıdan standart mesleklere yönelik bölümler ile yeni alanlara yönelen bölümler arasında çok özel bir fark yok gibi. Bir de bir eğitim alanının dünyadaki evrimi yanında özellikle ülkemizdeki karşılığının ne olduğuna iyi bakmak gerekir.
- Tercih yaparken özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar neler olmalı?
Hata yapmamak için aşamalı gitmek gerek. Çok fazla seçenek, adayın karar vermesinde “tercih kirliliği” yaratabilir. Bu yüzden önce okunmak istenen bölümlere karar vermek, ardından okunmak istenen bölge ya da ile, ardından da üniversiteye bakmak bir yoldur. Yerleşmek kadar yerleştiği bölümde başarılı olmak için de bölümün akademik imkânlarının, fiziksel ortamının ve yerleşim yerinin barınma imkânlarının göz önüne alınması gerekir. Benim önerim tüm bunlar yapıldıktan sonra bile tercihler yapıldıktan sonra birkaç gün listeyi bekletip emin olduktan sonra ÖSYM sayfasına giriş yapılmasıdır. Tercihleri bir miktar demletmek iyidir, son dakika önerilerine karşı ihtiyatlı olmak gerekir. Ayrıca aile yakınlarını memnun etmeye dönük tercihlerde de dikkatli olmak gerekir. Aileleri uzun vadede memnun etmenin en doğru yolu, kendilerinin mutlu ve verimli olacakları bir eğitim almalarından geçtiğini akıldan çıkarmamak gerekir.
Kontenjanın şanssız grubu sözelciler, şanslıları TM’ciler
Kontenjan açısından her yılın en şanssızlarını Türkçe Sosyal puanlarıyla tercih yapacak sözel öğrencileri oluşturur. Bu yıl da onlara ayrılan kontenjan yalnızca 54 bin. Bu yıl sayısalcıların tahtına TM’ciler oturdu. En fazla kontenjan Türkçe-Matematik (TM) puanlarıyla tercih yapacak öğrencilere ayrıldı
HER yıl kontenjan açısından değişmez bir gerçek var. O da “en şanssız grubu” sözel öğrencilerinin oluşturması. Bu yıl da kural değişmedi. Yine yükseköğretim kurumlarında en düşük kontenjan Türkçe Sosyal (TS) puanlarıyla tercih yapacak öğrencilere ayrıldı.
Bu yılın şanslı grubu ise değişti. Her yıl sayısal puanlarla tercih yapacak MF öğrencilerine en fazla kontenjan ayrılırırken, bu yıl en çok kontenjana Türkçe Matematik (TM) puanıyla öğrenci alacak programlar sahip oldu.
YALNIZCA 54 BİN KONTENJAN VAR
TS puan türünde tercih yapmak için TS-1 ve TS-2 olmak üzere iki farklı puan kullanılıyor. Bu puanlarla tarih, arkeoloji ve sanat tarihi, coğrafya gibi programlar tercih ediliyor. TS puan türleriyle öğrenci alan yükseköğretim kurumlarının kontenjanı bu yıl 54 bin 359 oldu. Bu kontenjanın 22 bin 857’si TS-1, 31 bin 502’si ise TS-2 puan türüyle tercih yapılacak bölümlere ayrıldı. Oysa Lisans Yerleştirme Sınavları’nda (LYS) barajı aşan ve TS puanlarıyla tercih yapma hakkına sahip olan öğrenci sayısı 461 bin 393.
Tercih yapma hakkına sahip aday sayısının çokluğuna karşı kontenjanın bu kadar düşük olması bu yıl da TS puanlarıyla tercih yapacak öğrencilerin daha dikkatli olması gerektiğini gösteriyor.
TM’CİLER KONTENJANDA SAYISALI GEÇTİ
Kontenjan açısından şanslı grup ise bu yıl değişti. Her zaman en fazla kontenjanlara Matematik Fen (MF) puanları ile tercih yapacak sayısal öğrencileri sahip olurken bu yılın şanslıları Türkçe Matematik (TM) puanlarına sahip öğrenciler oldu.
Hukuk, psikoloji, sosyoloji, işletme, uluslararası ilişkiler gibi programlara öğrenci alırken kullanılan TM puanları TM-1, TM-2 ve TM-3 olmak üzere 3’e ayrılıyor. Bu puan türünün tümü için bu yıl ayrılan kontenjan 154 bin 728. Bu üç puan türü arasında en yüksek kontenjan işletme gibi programları tercih ederken kullanılacak olan TM-1 puan türüne ayrıldı. Bu puan türünün kontenjanı 76 bin 500. Hukuk fakültelerini de tercih ederken kullanılacak olan TM-3 puan türüyle öğrenci alacak programların kontenjanı ise bu yıl 48 bin 366 oldu. TM puan türüyle tercih yapma hakkı kazanan adayların sayısı ise 554 bin 79.
SAYISALCILAR İKİNCİ SIRAYA DÜŞTÜ
Başta tıp ve mühendislikler olmak üzere MF puanlarıyla öğrenci alacak programların kontenjanı 150 bin 428 oldu. 2014 yılında bu puan türünün kontenjanı 148 bin 742 olmuştu.
Sayısal öğrencileri bu puan grubunda MF-1, MF-2, MF-3 ve MF-4 olmak üzere 4 farklı puan türüne göre tercih yapacak. Bu 4 puan türünden en şanslı olanları ise mühendisliklerin de içinde yer aldığı MF-4 puan türü olacak. Bu puan türüne ayrılan kontenjan 93 bin 147. Tıp, eczacılık, diş hekimliği gibi sağlık programlarını tercih ederken kullanılacak MF-3 puan türü için ayrılan kontenjan ise 36 bin 179.
Fizik, kimya gibi temel bilimleri tercih ederken kullanılacak MF-2 puan türünün kontenjanı 11 bin 271. Bu puan türünde en düşük kontenjan ise istatistik, matematik gibi bölümleri tercih ederken kullanılacak MF-1 puan türüne ayrıldı. Bu puan türünün kontenjanı 9 bin 831.
Bu yıl MF puan türleriyle tercih yapma hakkına sahip adayların sayısı 280 bin 529.