KKTC’de suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadelede önemli bir role sahip Mali Bilgi Edindirme Birimi’ne (MABEB) 2016 yılında 669 şüpheli işlem bildirimi (ŞİB), 79 adet de ihbar yapıldı.

2014’te 464 olan ŞİB ve 54 olan ihbarların, bir yıl içinde yüzde 44,40 oranında yükseldiği hesaplandı. 2015’teki artış oranı 2013 yılına göre yüzde 123, 2012 yılına göre ise yüzde 162 civarında gerçekleşti.

2010 yılında 96 olan toplam ŞİB sayısının 2011’de 122’ye, 2012’de 272’ye, 2013’te 315’e, 2014’te de 464’e çıktığı görülüyor.

Ekonomi ve Enerji Bakanlığı’na bağlı (Mayıs öncesinde Maliye Bakanlığı’na bağlıydı) Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi bünyesinde faaliyet gösteren MABEB, her yıl yapılan çalışmalarını raporlaştırıyor.

MABEB 2015 Raporu’nda neler var?

MABEB 2015 Raporu’na göre ŞİB’ler yanında, Polis Genel Müdürlüğü Gümrük ve Rüsumat Dairesi tarafından gibi kurumlar tarafından yapılan ihbarla ilgili bildirimlerin de 2010 yılı sonrasında artışlar gösterdiği görülüyor. Buna göre, 2010’da 16 adet olan ihbar bildirim sayısı 2015 sonunda 79’a ulaştı. İhbar sayısı 2011-2014 arasında sırasıyla 21, 13, 20 ve 54 olmuştu.

Yeni şüpheli bildirimleri de yıllar itibarı ile sırasıyla, 2011’de yüzde 26, 2012’de yüzde 94, 2013’te yüzde 70, 2014’te yüzde 50 ve 2015 yılında ise yüzde 36 yükseldi. 2015 yılında gönderilen ek şüpheli işlem bildirimleri ile birlikte ise toplam şüpheli işlem bildirim sayısındaki artış yüzde 44’ü aştı.

2010-2015 yılları arasındaki sürede MABEB’e gelen toplam şüpheli işlem bildirim sayısının yüzde 33,30’unu (645 adet) özel sermayeli bankalar (yerel bankalar), yüzde 44,17’sini (1244 adet) şube bankaları, yüzde 2,28’ini (44 adet) Merkez Bankası dahil kamu bankaları, yüzde 0,10’unu (2 adet) kumarhaneler ve yüzde 0.15’ini (3 adet)  Uluslararası Bankacılık Birimlerinin gönderdiği şüpheli işlem bildirim raporları oluşturdu.

2014-2015 yılları arasında şüpheli işlem bildirimleri kaynaklarına göre karşılaştırmalı olarak yapılan değerlendirmeye göre, 2014 yılında 86 adet şüpheli işlem bildirimi gönderen özel sermayeli bankaların 2015 yılında yüzde 40,69 artışla 121 adet şüpheli işlem bildirimi gönderdiği, 279 adet şüpheli işlem bildirimi gönderen şube bankalarının ise yüzde 44,44 artışla 403 adet şüpheli işlem bildirimi gönderdiği saptandı.

Gönderilen yeni şüpheli işlem bildirimleri, ek ŞİB ve ihbarların toplamı, gönderildikleri bölgelere göre değerlendirilirken ilk sırada Lefkoşa’nın geldiği görülüyor. MABEB’e yapılan bildirimlerin yüzde 68’i Lefkoşa bölgesinden, yüzde 11’i Mağusa bölgesinden, yüzde 19’u Girne bölgesinden ve yüzde 2’si de Güzelyurt bölgesinden gitti.

MABEB neden kuruldu?

Mali Bilgi Edinme Birimi MABEB, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası’nın (4/2008), 2008 yılında yürürlüğe girmesi ile yasanın öngördüğü görev ve yetkileri yapmak üzere Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi bünyesinde oluşturuldu.

4/2008 sayılı Yasa ve Yasa tahtında yayımlanan Şüpheli İşlemler Kriterleri ile Şüpheli İşlem Bildirim Usul ve Esasları Tebliği yükümlülerin para miktarına bakmaksızın tespit ettikleri şüpheli işlemleri, tespit tarihinden itibaren beş iş günü içerisinde Daireye bildirmeleri zorunluluğunu öngörüyor.

Mali Bilgi Edinme Birimi’nin “MABEB 2014” raporuna göre, birimin, suç gelirlerinin aklanması suçu ile terörizmin finansmanı suçunun işlenip işlenmediği konusunda inceleme yapma, inceleme sonucunda suçun işlendiğine dair ciddi emareler olduğunun saptanması halinde konuyu Suç Gelirlerinin Aklanmasını Önleme Kuruluna bildirme ve suç gelirlerini aklamayla mücadelede eğitim seminerleri düzenleme gibi görevleri var.

MABEB, insan kaynakları yetersiz olmasına rağmen, gayretli çalışmaları ile suç gelirlerini aklamayla mücadeleyi kararlı bir şekilde sürdürüyor.

2009 yılı ve sonrasında bildirim sayılarındaki belirgin bir artış olduğu görülürken bunun, çeşitli kurumlardaki görevlilerin bilinçlenmesi neticesinde ortaya çıktığı vurgulanıyor. Bu bağlamda yükümlüler tarafından yapılan şüpheli işlem bildirimlerinin nicelik ve nitelikleri yıllar içinde artarken, 2015 yılında da bu artış yüksek bir oran