“GENEL SEKRETER İLERİKİ ADIMLARI BELİRLİYOR”
“ULUSLARARASI KONFERANSIN AÇIKLANMASI MÜMKÜN OLMADI”
Lefkoşa, 25 Ocak 12 (T.A.K): BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ve Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas’ın Greentree’de gerçekleştirdikleri görüşmeler dün de devam etti.
Rum gazeteleri, görüşmenin dünkü bölümüne yönelik gelişmelere geniş şekilde yer verdiler.
Fileleftheros gazetesi “BM’den Yeni Yol Haritası - Genel Sekreter Başarısızlığa Can Simidi Atarak İleriki Adımları Belirliyor” başlığını kullanarak, Greentree’de yer alan üçlü görüşmenin dünkü bölümüne, bunaltıcı baskıların ve yüksek düzeyde müdahalelerin damgasını vurduğunu yazdı.
BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un, iki taraftan değişiklikler olmaksızın, sabahın erken saatlerine (Kıbrıs saatiyle) kadar Kıbrıs sorununa ilişkin ileriki adımları teminat altına almaya çalıştığını yazan gazete, dün akşam geç saatlere kadar şekillenen olgular temelinde uluslararası konferansın açıklanmasının mümkün olmadığını savundu.
Gazete aynı zamanda, yeni bir üçlü görüşmenin açıklanmasının, uluslararası konferansın gerçekleştirilmesine yönelik bir adımın daha belirlenmesiyle ilişkilendirildiğinin de net olduğunu yazdı.
Habere göre, müzakereleri yakından takip eden bir diplomatik kaynak yaptığı açıklamada, “Ban’ın, Eroğlu ve Hristofyas’la iki gün tükettiğini ve sonuç istediğini” söyledi.
Diplomatik bir kaynak ise gazeteye yaptığı açıklamada, Rum tarafının, Greentree öncesindeki “önleyici faaliyetinin” çok önemli olduğunu ifade etti.
“İKİ İHTİMAL VAR...”
Gazete, iki ihtimalden bahsedildiğini, bunlardan birincisinin; “herhangi bir özlü görüş birliği olmaması durumunda Genel Sekreter’in, iki tarafa eşit sorumluluk yükleyerek görev yetkililerini (rapor) sunmakla tehdit etmesi”, ikincisinin ise; “Eroğlu’nun “son anda imaj yaratma hareketinde bulunması ve bunun sonucunda BM’nin paralel hareketi Kıbrıs Rum tarafından istemesi” şeklinde olduğunu yazdı.
Gazete ancak Kıbrıs Rum tarafının, önünde sürprizler bulmayacağı yönünde teyitler aldığını da belirtti.
Fileleftheros habere, iç sayfadaki “Greentree’de Baskılarla Korku Filmi” başlığıyla devam ederken, BM Genel Sekreteri Ban’ın; “Yönetim, Mülkiyet, Vatandaşlık” konularında görüş birliklerinin sağlanması girişiminde bulunduğunu, ancak dün akşam geç saatlere kadar müzakereler sürecinin akıbetinin belirsiz olduğunu kaydetti.
Kıbrıs Rum tarafından bir kaynağın, zirvenin ilk günü olan “Pazartesi günü ileriye dönük bir adımın atılmadığı, tarafların kendi görüşlerini koruma nitelikli bir görüşme yapıldığı, BM’nin bazı fikirler sunduğu ancak herhangi bir ilerlemenin ortaya çıkmadığı” şeklinde açıklama yapmasına karşın, BM’deki diplomatik çevreler, geçtiğimiz Ekim ayında da, ilk başta aynı sahnenin var olduğu ve bunun devamında sürecin sürmesi yönünde anlaşmanın ortaya çıktığını vurguladıklarını yazan gazete, diplomatik çevrelerin, Genel Sekreter’in bugün sonuçları ve ileriki adımları açıklayacağı zaman da, aynı şeyin olacağına dikkat çektiklerini belirtti.
Habere göre bir Kıbrıs Rum kaynağı, bugün Kıbrıs saatiyle sabahın erken saatlerine kadar, ileriki adımlara yönelik tüm senaryoların açık olmasıyla sıkı bir müzakerenin beklendiğini söyledi ve arabulucuların; iki tarafın tezlerinde, “düşünceleri besleme” amaçlı fikirler sunduğunu da “itiraf etti”.
BM’deki bir diplomatik kaynak, Ban’ın; liderlere ve görüşmelere müdahil olan heyetlere yönelik vereceği öğlen yemeğinden önce hiçbir şeye karar verilmediğini, Genel Sekreter’in; bugün gelecekte ne olacağını açıklaması için iki liderin, kararlı hareketlerle somut ilerleme sağlamalarında ısrarlı olacağını belirtti.
Habere göre, Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas, Genel Sekreter’e; Güney Kıbrıs’ın AB dönem başkanlığı sırasında diyaloğa devam edilmesine gerek duyulması durumunda bunun herhangi bir sorun teşkil etmeyeceğini söylerken, Cumhurbaşkanı Eroğlu ise “son fırsattan” bahsetti.
Gazete, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Alexander Downer’ın gazetecilere yönelik açıklamasına da geniş bir biçimde yer verdi.
Politis gazetesi, Downer, Pascoe ve BM uzmanlarının, iki tarafla yaptıkları ayrı ayrı görüşmelerle birlikte, New York saatiyle dün öğleden sonraya kadar müzakerelerin verimsiz ve çok olumsuz olduğunu yazdı.
Gazete bu çıkmaz önünde, Downer ve Pascoe’nin, taraflarda bıraktığı hissiyatın, BM’nin; hayal kırıklığı nitelikli sonuçlara karşın, çıkış bulmak ve diyaloğa devam edilmesi için tüm olanakları tüketme niyetinde olduğu yönünde olduğunu yazdı.
İleriki adımların, Ban’ın görüşmede takdim edecekleri ile belirleneceğini yazan gazete, “bu nedene bağlı olarak Ban’ın dün akşam (Kıbrıs saatiyle sabaha yakın) vereceği yemeğin menüsünün, ‘zor sindirilenden baharatlıya kadar’ şeklinde nitelendirilebileceğini çünkü BM Genel Sekreteri’nin, liderlerin önüne, zor kararları ve önemli sorunları getirmesinin beklendiğini” belirtti.
Habere göre bir diplomatik kaynak gazeteye yaptığı açıklamada, başarısızlık senaryosunun artık uzak olmasına karşın, taraflardan birinin, Genel Sekreter’in nihai açıklamasına ilişkin önerilerini “tekmelemesiyle” birlikte, “müzakereler gemisinin, yemek sırasında kayalıklara hızla çarpmasının mümkün olduğunu” savundu.
Gazete, iki tarafın kırmızıçizgileri ve BM’nin niyetleri arasındaki dengelerin hassas olduğunu, bunun da; bir sonraki günü belirsiz kıldığını yazdı.
Öte yandan Alithia gazetesi; “Greentree’de Ekstrem Durumlar” başlığıyla verdiği haberinde, “Kıbrıs sorunu gemisinin, dün tehlikeli ve karanlık sulara yol aldığını, iki tarafın; çözüm sürecinin ya çok taraflı konferansla ya da yeni bir üçlü görüşmeyle devam etmesine olanak ve çıkış sağlayacak kararlı adımları atmadığını” yazdı.
BM’nin; yürütme gücü, mülkiyet, toprak ve vatandaşlık konusunda görüş birliği sağlanmasına ilişkin çabalarına karşın, bundan sonuç alınmadığını belirten gazete, görüşmelerin çökmesi perspektifinin, ihtimal dışı bırakılmamakla birlikte taraflardan herhangi birinin de bunu reel olarak addetmek istemediğini yazdı.
Greentree’deki görüntünün, üçlü görüşmenin ekstrem durumlarda hareket ettiği yönünde olduğunu yazan gazete, Downer ve Pascoe’nun iki taraf arasında bulunan uçuruma köprü kurmayı başaramadıklarını savundu.
Habere göre, Kıbrıs Rum tarafı dünkü görüşmede, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’nun, vatandaşlık ve mülkiyet konusunda verdiği verileri yeterli olarak addetmediği görülmektedir.
Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas’ın ayrıca muhatabından; “Omorfo (Güzelyurt) bölgesi gibi toprakların iadesine ilişkin sözlü taahhüt de isteyeceği” belirtildi.
Gazete tüm bunların, dün öğleden sonra itibarıyla, düşük beklentilerle açık olduğunu, sürecin tam olarak nereye gideceğine ilişkin nihai değerlendirmenin ise Ban tarafından yapılacağına dikkat çekti.
“AİDİYETLİK BUMERANG...”
Politis ise yukarıdaki başlıkla verdiği haberinde, zamanın ve müzakereler sürecinin idare edilmesinde “koruma kalkanı” olarak addedilen Kıbrıs sürecinin ve müzakerelerin Kıbrıs aidiyetliğinin, Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas için Greentree’de “bumerang” şeklinde geliştiğini yazdı.
“Kıbrıs başarısızlığının”, taksimi yasallaştıracak büyük bir tehlike olduğunu yazan gazete, bunun; Rum heyetin Greentree’deki görüşmelerde karşılaştığı en ciddi ve büyük ikilem olduğuna dikkat çekti.
Gazete, Hristofyas’ın; sürecin, “Kıbrıs aidiyetliğindeki” ısrarının, “Kıbrıs başarısızlığı” tuzağına neden olduğunu, bunun da “enkaza” yol açtığını belirtti.
Greentree görüşmelerinin sonucunun ya çıkmazla ya da “zaman satın alınmasıyla” son bulacağını belirten gazete, “zaman satın alınmasının” tek çıkış olduğunu savundu.
Hristofyas’ın; görüşmelerin çökmesini, bir diğer deyişle “elinden vazoyu düşürmek ve ayağında kırmak istemediğini, bununla birlikte vazoyu elinde tutmak için Kıbrıs aidiyetini de bırakması gerekeceğini” yazan gazete, “Kıbrıs aidiyetliğinin” BM tarafından Greentree’de baskı unsuru olarak kullanıldığını belirtti.
“BAN’DAN RAPOR ŞANTAJI”
Simerini gazetesi, BM Genel Sekreterin Kıbrıs sorununa ilişkin 6 aylık raporunun, tavizlerin ortaya çıkması ve Annan Planı temelinde bir çözüm sürecinin ileriye götürülmesi için özellikle Kıbrıs Rum tarafına yönelik olarak baskı yapma aracı olarak kullanıldığını yazdı.
Bu mesajın, BM’nin niyetleri konusunda haberdar olması için daha önceden Avrupa Komisyonu’na gönderildiğini yazan gazete, Genel Sekreter’in rapor içerisinde her şeyi kaydedeceğini ve çözümün ilerleme formülünün bulunmaması durumunda sorumluluk yüklemekten de çekinmeyeceğini belirtti.
Gazete, durumların iyi gitmemesi durumunda Genel Sekreter’in raporunda; Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nün (UNFICYP) geri çekilmesini isteyeceğini, ayrıca neden ortaya bir çıkmaz çıktığını anlatacağını öne sürdü.
Habere göre rapor ayrıca, yeni bir üçlü görüşme için de “şantaj aracı” olarak işlev görecek.
“BM’NİN ÖNÜNDE ÜÇ SEÇENEK”
Öte yandan Haravgi gazetesi, Kıbrıs sorunu sürecine ilişkin olarak BM’nin önünde üç seçenek bulunduğunu yazdı.
Habere göre bunlardan birincisi, yeni bir üçlü görüşmeye kadar - muhtemelen Greentree-3 -ilerleme sağlanması için BM’den bir çok teşviklerle, görüşmelere uzatma verilmesi; ikincisi görüşmelere ara verilmesi; üçüncüsü ise sonucun “damgalanmasıdır”.
Gazete, üçüncü seçeneğin “çok uzak” olarak addedildiğini, ümitleri canlı tutmak isteyen BM için birinci seçeneğin daha olası olarak düşünüldüğünü belirtti.
“Yönetim ve Yürütme Gücü”ne ilişkin olarak Kıbrıs Türk tarafının, Cumhurbaşkanı Eroğlu’nun basına yaptığı açıklama aracılığıyla, New York’ta, dönüşümlü başkanlığın başka, çapraz oyun başka olduğunda ısrar ettiğini yazan gazete, aldığı bilgilere dayanarak, Kıbrıs Türk tarafının çabasının, dönüşümlü başkanlığı, BM’nin “verilmiş” parametresi olarak sunduğunu yazdı.
Gazete, Kıbrıs Rum tarafının bu öneriyi iyileştirdiğini ve bunu; çapraz oyla birlikte ilişkilendirerek paket olarak sunduğunu, böylelikle Kıbrıs Rum tarafının ve BM’nin, dönüşümlü başkanlık önerisinin, çapraz oylu paket olduğu konusunda ısrarlı olduğunu da anımsattı.
Gazete aldığı diğer bilgilere dayanarak, Kıbrıs Türk tarafının, bu öneriyi paket olarak kabul etmemesi durumunda Hristofyas’ın; 1960 Başkan - Başkan Yardımcısı sistemine dönülmesini önereceğini yazdı.
Gazete, “Kıbrıs Türk tarafının ve Eroğlu’nun, üç önemli başlıkta yeterli ilerlemenin ortaya çıkmasına yardımcı olmaması durumunda, siyasi gözlemciler için; Kıbrıs Türk tarafının Greentree’yi başarı olarak addetmek için istediği uluslararası konferans tehlikesinin uzaklaşmakta olduğunu düşünmelerinin de mantıklı olduğunu” öne sürdü.
BAN’IN AÇIKLAMASININ ARDINDAN HRİSTOFYAS DA GÖRÜŞLERİNİ AÇIKLAYACAK
Greentree zirvesi, bugün BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un Kıbrıs saatiyle 16.30’da yapacağı açıklamayla kapanacak.
Simerini gazetesi, Ban’ın açıklamasının ardından, Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas’ın da, beklenmedik bir şey olmaması durumunda, düşüncelerini açıklamasının beklendiğini yazdı.