Meclis Genel Kurulu’nda Birleştirilmiş Şans Oyunları (Değişiklik) Yasa Tasarısı üzerinde tartışmalar devam ediyor.
Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) milletvekilleri tasarıya ilişkin eleştirilerde bulunurken, Maliye Bakanı Özdemir Berova, düzenlemelerin gerekçelerine dair bilgi verdi.
Talat
CTP Girne Milletvekili Ongun Talat, Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu’nun “kumarhane reklamı yapılmadığı” yönündeki ifadelerine tepki göstererek “havalimanındaki tek eksiğin rulet masasının kurulması” olduğunu söyledi. Talat, otel reklamlarının kumarhane reklamı olduğunu savundu.
Söz konusu yasa tasarısıyla kumarhanelere yönelik birçok sınırlamanın kaldırıldığını belirten Talat, ülkenin “kumarhane ve gece kulübü” ülkesi haline getirildiğini, Türkiye’den Kıbrıs’a gelenlerin seyahatlerini ailelerinden gizlediğini ileri sürdü.
Talat, kumarın haram olduğu gerekçesiyle de, Türkiye’deki bazı muhafazakar milletvekillerinin ülkeye gelmekten kaçındığını ileri sürdü.
Kumarhane dışında turizm modelleriyle ilgili planların ne olduğu soran Talat, söz konusu tasarının geçmesiyle birlikte küçük otellerin yavaş yavaş kapanacağını savundu.
Şehir merkezlerinde kumarhane izninin verilmemesi kuralının da kalktığına dikkat çeken Talat, Milli Eğitim Bakanı Nazım Çavuşoğlu’nun daha önce “buna izin vermeyeceği” yönünde ifadeleri bulunduğunu hatırlattı.
Talat’ın bakanların çelişkili ifadeler kullandıklarını söylemesi üzerine, Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu tepki göstererek, “Benim üzerinden siyaset yapma.” dedi ve ifadelerinin manipüle edilmeye çalışıldığını söyledi.
Talat, bunun üzerine, Bakanlar Kurulu’ndan gelen tasarılarda tüm bakanların imzası olduğunu vurguladı.
Talat, tasarının “itibarı para” ve yabancıların mal alımındaki sınırların kaldırılması düzenlemeleriyle beraber değerlendirmesi gerektiğini kaydederek, üçünün de “kara para düzenine hizmet ettiğini” ileri sürdü. Talat, “Memlekete bunu mu layık görüyorsunuz?” diye sordu.
- Birinci
CTP Milletvekili Ceyhun Birinci de, ülkede yaşananları “şaşkınlıkla izlediğini” söyleyerek, Türkiye’de kumarhanelerin neden kapatıldığının hükümet tarafından araştırıp araştırılmadığını sordu.
Birinci, Türkiye’nin, diğer konularda olduğu gibi, bu konuda da örnek alınması gerektiğini belirtti.
Birinci, “peşkeş çekmek adına” kumarhanelerin sayısının sınırsız artırılmak istendiğini savunarak, kumar bağımlılığına zemin hazırlandığını savundu.
Bunun getirebileceği aile faciaları, iflaslar gibi risklere dikkat çeken Birinci, tasarının geri çekilerek, yeniden değerlendirilmesi çağrısında bulundu.
Elli euro karşılığında vatandaşların kumarhaneye girmesinin serbest olacağını söyleyen Birinci, ülkelerin vatandaşlarını koruması gerektiğini ancak bu gibi adımlarla aksine “halka zarar verildiğini” dile getirdi.
Kumarhanesi olmayan otellerin ne yapacağını, diğer turizm alanlarının nasıl geliştirileceğini soran Birinci, sektörün sürdürülebilir olmayacağı uyarısında bulundu.
Birinci, kumarhane reklamlarının ülkenin her tarafında görülebileceğini de kaydederek, havalimanından çıkışta da ilk olarak ellerinde kumarhane tabelası tutan insanların görüldüğünü belirtti.
- Barçın
CTP Milletvekili Devrim Barçın da, ”hükümetin peşkeş çekme ve komisyonla çalışma noktasında yasa gücüyle kararnameler çıkardığını” iddia etti.
Barçın, buna, “28 Mayıs’ta Türkiye’den getirilecek mobil santrallere malzeme alımı hakkında ihalenin yapılmayacağı” yönündeki kararı örnek gösterdi.
Mevcut Şans Oyunları Yasası’nda, “şans oyunları salonunda şans oyunlarında kazananlara ödemelerin ülke dışında yapılamayacağı” ibaresinin, “şans oyunları salonlarında kazananlara ödemeler nakit olarak yapılabilir” ibaresiyle değiştirildiğini dile getiren Barçın, bunun getireceği risklere değindi.
Barçın, ülke dışında yapılacak ödemelerin “kara paranın aklanması” için kullanılabileceğini savundu.
Mevcut kumarhanelerin talebi karşılayamama gibi bir durumunun söz konusu olmadığını kaydeden Barçın, izinlerin turist sayısına göre artırılması şeklinde bir düzenlemenin neden yapılmadığını sordu.
Barçın, bu tasarının KKTC’deki banka sektörü ve Türkiye’nin finansal güvenirliği üzerinde de olumsuz etki yaratacağı düşüncesini paylaştı.
Kumarhanelerin Şans Oyunları Hizmetler Vergisinin yüzden 10’dan yüzde 5’e düşürüldüğünü kaydeden Barçın, Berova’nın bunun üzerine aylık gerçekleşme verilerini paylaşma sözü verdiğini, ancak kendilerinin kamu maliyesinin gelirlerinin düştüğünü kanıtlaması üzerine, paylaşmayı bıraktığını ileri sürdü.
Maliye Bakanı Berova, bunun üzerine söz alarak, Barçın’ın “ iktidara geldiği gün vergiyi yüzde 5’ten yüzde 10’a çıkaracağı” sözü vermesini talep etti.
“Bakan Berova’nın bedelli askerliğe yönelik verdiği sözü de tutmadığını” iddia eden Barçın, “Vatandaş vekillerin neye hizmet ettiklerini iyi görsün.” ifadelerini kullandı.
Bakan Berova ise, sözünün sadece “konuyu Bakanlar Kurulu’nda açacağı yönünde” olduğuna dikkat çekti.
Kumarhane reklamlarına ilişkin tartışmaya da değinen Barçın, mevcut yasaya göre reklam ve tanıtım yasağı olduğunu ancak Youtube ve Instagram gibi sosyal medya platformlarında bu reklamlara sıklıkla rastlanabileceğini savundu.
Barçın, “bunun düzeltileceği” yönündeki açıklamalar olmasına rağmen hiçbir adım atılmadığını ileri sürdü.
Casino İşletmecileri Birliği’nin yayımladığı sorumlu oyun politikasına da işaret eden Barçın, buradaki ilkelerin ve sınırlandırmaların yasa tasarısında yer almadığı eleştirisinde bulundu.
- Berova
Milletvekillerinin konuşmalarının ardından Maliye Bakanı Özdemir Berova söz aldı. Berova, kumarhanelerin ülkede 30 yıldır var olduğunu kaydederek, bu süre içerisinde tecrübelerin elde edildiğini ve bu tecrübelere göre hareket edildiğini belirtti.
Milletvekili Barçın’ın işaret ettiği sorumlu oyun politikalarının tasarı hazırlanırken ifade edilen ana konulardan biri olduğunu söyleyen Barçın, “kumarhanelerin varlığı nedeniyle patolojik kumar bağımlığının geliştirildiği yönünde herhangi bir vaka verisi olmadığını” ifade etti.
Bir otelin kumarhane yapacak duruma gelmesi ve izne başvurması için öncesinde 200 milyon dolarlık bir yatırım yapması gerektiğini belirten Berova, turistik tesislerin kumarhane izni alması için 9 ay içerisinde inşaata başlama zorunluluğu ve 5 yılın sonunda son onayın alması yönünde düzenlemeler getirildiğine dikkat çekti.
Berova, başvuru yapacak olanların, ruhsat harcını tam olarak ödenmesi gerektiği şartının da getirildiğini kaydetti.
Kumarhanelerin ana müşteri portföyünün turistler olduğunu söyleyen Berova, bu yatırımların KKTC piyasası için yapılmadığını ifade etti.
Vatandaşların 50 euro ödeme karşılığında mahkemeye çıkmaması düzenlemesine yönelik eleştirilere değinen Berova, bugüne kadar bu olayların mahkemeye taşınmasının uygulamada engelleyici bir tedbir olmadığı, aksine iş yükünü artırdığı gözlemlerinin yapıldığını belirtti.
Berova, yüz metre sınırlandırmasına yönelik tartışmalara da cevap vererek, zaman içerisinde yeni açılan okullardan kaynaklı, eğitim kurumlarının turistik yerlere yakınlaştığını, buna rağmen, üniversitelerinden çıkan öğrencilerin, yakınlık nedeniyle bir kumarhaneye girdiği yönünde bir bilgiye ulaşılmadığını ifade etti.
Milletvekili Barçın’ın şans oyunlarında kazanılan paranın yurtdışında ödenmesinin önünün açıldığı iddiasına da yanıt veren Bakan Berova, şans oyunlarından kazanılan bir paranın başka bir ülkede bir bankaya yatırılmasının ve “KKTC’de kumarhane kazandım.” demesinin mümkün olmadığını vurguladı.
Berova, yapılan değişikliklerin havale gibi aktarım işlemlerini kapsadığını belirtti.
Milletvekili Barçın, Bakan’ın cevabında, “neden” sorusunun yanıtının yer almadığı gerekçesiyle tepki gösterdi. Berova ise, kara para aklamaya ilişkin her ülkede çeşitli düzenlemeler yapıldığını anımsatarak, kelimelerde düzenleme yaparak kara paranın aklanamayacağını vurguladı, yapılan yorumları “akıl dışı” olarak değerlendirdi.
Milletvekili Doğuş Derya, yerinden söz alarak, Maliye Bakanı Berova’ya “kara para aklanmasına yönelik ülkede ne gibi tedbirler alındığını” ve “eğitim, sağlık gibi alanlarla birçok sorun varken neden ‘baronlara hizmet edecek’ bu gibi düzenlemeler yapıldığını” sordu.
Derya’nın ikinci sorusuna tepki gösteren Berova, ülkede kara parayla mücadele çalışmalarına değindi.
Berova, Suç Gelirleri Yasası’nda yapılan değişikliklerin yanında, Para Kambiyo Dairesi’nin güçlendirilmesi adına yasa tasarısının komiteden geçirildiğini ve bugün Genel Kurul’da ele alınacağını anımsattı.
Söz konusu dairenin ve Merkez Bankası’nın Türkiye MASAK’la yakın istişare içerisinde çalıştığına işaret ederek, bu konuda yapılan personel eğitimlerine değinen Berova, yasa tasarılarında, varlık barışına ilişkin diğer ülkelerin düzenlemelerinin incelendiğini anlattı.
Doğuş Derya, “imar barışı” denilmesiyle Türkiye’de depremde birçok can kaybı yaşandığını kaydederek, “varlık barışı” ifadesine tepki gösterdi, Türkiyeli yetkililerin “itibarı paralar” yasa tasarısı hakkındaki düşüncelerini sordu.
- Barçın
CTP Milletvekili Devrim Barçın, Maliye Bakanı Özdemir Berova’nın konuşmanın ardından yeniden söz aldı.
Barçın, şans oyunlarında yapılacak ödemelere ilişkin hükmü okuyarak, banka aracılığıyla yapılacak ödemelerin KKTC bankaları tarafından yapılacağı ancak nakit paralarda böyle bir kuralın olmadığını kaydetti. Barçın, Berova’yı “bu soruya yanıt verememekle” eleştirdi, tasarının komiteye geri çekilerek görüşülmesi çağrısında bulundu.
Ulusal Birlik Partisi Milletvekili Alişan Şan ise, yerinden söz alarak, 10 bin euro’dan fazla nakit paranın ülkeler arası taşınamayacağı kuralına işaret ederek, şans oyunlarında 10 bin euro’dan fazla kazanan yabancı uyruklu bir şahsın bu parayı nasıl taşıyacağını sordu; düzenlemenin bu amaçla yapıldığını kaydetti.
- Şahali
CTP Mağusa Milletvekili Erkut Şahali de, Barçın’ın ifadelerine destek vererek, ödemelere ilişkin değişikliğin kara parayla mücadele hükümleriyle çelişkili olduğunu savundu.
Şahali, “Şans oyunlarında kazanmak” ve “şans oyunları salonunda kazanmak” ifadelerinin aynı olmadığını kaydetti.
Şahali, Maliye Bakanı Berova’nın “kumarhanelerin olmasının bağımlılığa neden olmadığı” yönündeki açıklamasına tepki gösterdi. Berova, yerinden söz alarak, “ifadesinin bu konuda veri olmadığı yönünde” olduğunu vurguladı.
“AdaKıbrıs” ismi altında Türkiye’de yapılan KKTC turizm tanıtım faaliyetlerine işaret eden Şahali, ne yapılırsa yapılsın, televizyon reklamlarını yenecek bir faaliyetin yapılamayacağını, temel amacın ise “kumarhanelere müşteri devşirmek” olduğunu savundu.
Ülkede otel konaklamalarının yüzde 87’sinin beş yıldızlı otellerde olduğu bilgisini paylaşan Şahali, turizmin deniz, kum, hava, kültürel miras yerine kumarhaneden sağlanmaya devam etmesi halinde, yapılacak faaliyetlerin bir faydası olmayacağını ileri sürdü.
Turizm Planlama Dairesi’nin kumarhane açma planlarına ilişkin ilk temas noktası olduğunu kaydeden Şahali, Turizm Planlama Dairesi’nde 28 başvuru varken, Devlet Emlak Malzeme Dairesi’nde bu rakamın 35 olduğunu iddia etti. Şahali, Maliye Bakanlığı ve Turizm Bakanlığındaki verilerin farklılığının sorgulanması gerektiğini ifade etti.
Turizmle ilgili bir master plan çalışmasının tamamlandığını anımsatan Şahali, bu yasa tasarısının master plan’ın hedefleriyle uyumlu olup olmadığını sordu.
“Hükümetin yağmaya kapı aralama konusunda istekliliği beni tedirgin ediyor.” diyen Şahali, otel yatırımlarına ilişkin verilerinin olmadığını savunarak, sektör hakkında “yatırımcıların beyanlarına güvenerek mi hareket edildiğini” sordu. Şahali, buna rağmen, “devletin vatandaşları resen vergilerle inim inim inlettiğini” savundu.
Şahali, itibari paraların ülkeye getirilmesi konusunda, son ziyaretlerinde Türkiye yetkililerinin hemfikir olmadıklarını öğrendiklerini savundu.
Şahali, ülke bankalarının da kaynağı belli olmayan parayı kabul etmeyeceklerini komitede ifade ettiklerine dikkat çekti.
Tüm bunlara rağmen ısrarın nedenini anlayamadığını belirten Şahali, ülkedeki tüm finansal operasyonların sadece KKTC’yi değil Türkiye’yi etkilediğini ifade etti.
Şahali, şu anda faaliyette olan iki kumarhanenin ise yasaya aykırı olmasına rağmen, yasa gücünde kararnameyle faaliyete konulduğunu savundu.
Ülkedeki denetim zafiyeti nedeniyle suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine ilişkin yasanın yükümlülüklerinin de uygulanamadığını ileri süren Şahali, Para Kambiyo Dairesi’nin teşkilat yapısının yasayla güçlendirildiğini, ancak artan personelin çalışmasını sağlayacak icraatlara ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Şahali, tüm bu gelişmelerden üzüntü duyduğunu belirterek, hükümete güven duymadığını söyledi.