Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Enerji Komitesi, bu sabah saatlerinde ülkede yaşanan elektrik kesintisine ilişkin yaptığı açıklamada, “yaşanan kesinti iş bilmezliğin ve yönetememe halinin yeni bir göstergesidir” değerlendirmesinde bulundu.
CTP Enerji Komitesi, Kıb-Tek Genel Müdürlüğü tarafından basına yapılan açıklamada kesintinin, Güneşköy Şalt Sahasında yaşanan patlamadan kaynaklandığı bilgisi verildiğini, ancak yaşanan kesintinin “uzun bir süredir devam eden ihmaller zincirinin bir sonucu” olduğunu ileri sürdü.
Komite, yaşanan arıza ve sonuçları ile ilgili kendi değerlendirmelerini kamuoyu ile paylaştı:
“1- Kesinti ve şebekenin tümden enerjisiz kalmasına sebep olan olayın Güneşköy Şalt Sahasında yaşanan patlama olduğu belirtilmiştir. Ancak asıl bilinmesi gereken, bu arızanın bakım eksikliğinden kaynaklandığıdır. Bu ve diğer şalt sahalarının düzenli olarak yapılmış olması gereken bakımları yapıldı mı? Güneşköy'de meydana gelen bu durum diğer şalt sahalarında da ihtimal dahilinde olabilir mi?
2- Arıza bu şalt sahasında yaşandığında milisaniyeler içerisinde arızanın izole edilerek sistem güvenliğinin sağlanması gerekirken, bu neden yapılamadı? Arızanın ilgili bölgede izole edilemeyip tüm santrallerin devre dışı kalmasına sebep olan şey nedir?
3- Arıza ilgili bölgede izole edilebilmiş olsaydı Teknecik ve Kalecik santralleri devrede kalmış olacak ayrıca Haspolat Athalasa hattı üzerinden Güney Kıbrıs ile var olan enterkonnekte bağlantı akım taşımaya devam edecekti. Bu durumda sadece sınırlı sayıda tüketici çok kısa bir süre enerjisiz kalacaktı. Ancak bu böyle olmadı ve tüm santraller devre dışı kaldı. Güney Kıbrıs ile enterkonnekte koptu ve ülkenin genelinde elektrik kesintisi yaşandı. Halihazırda Güney Kıbrıs ile aktif bir enterkonnekte bağlantı var mıdır, yoksa siyasi ilişkilerdeki gerilim, enterkonnekte bağlantının da kopmasına mı yol açtı?
4-Bundan önceki son şebeke çökmesi Şubat 2016’da yaşanmıştı. Güney Kıbrıs ile sürekli enterkonnekte bağlantının sağlandığı Ağustos 2016’dan bu yana şebeke çökmesi yaşanmamıştı. Bugün yaşanan durum primer sistemde bakım eksikliğini kesin biçimde ortaya koymaktadır. Ancak bundan daha önemlisi, koruma sistemi ve stabilite ile ilgili şebekede ciddi bir sorun olduğu kesin olarak anlaşılmaktadır. Arızanın ilgili bölgede izole edilemeyip santrallere kadar yansıması ve elektrik enerjisinin yok olması affedilir değildir.
5-Arıza yaşandıktan sonra 'black start' işlemi birkaç saat içerisinde yapılması gerekirken, saatlerce yapılamamıştır. Yaklaşık dört saatten uzun bir sürede başlatılan start çalışmalarında bölgeler kısmi olarak enerjilenmiş ancak yeniden şebeke çökmesi yaşanmıştır. Oysa Güney Kıbrıs ile iyi ilişkiler ve dolayısıyla iyi koordinasyon söz konusu olsaydı, bu kesinti süresi çok daha kısa süreli olabilirdi.”
CTP Enerji Komitesi, kurumda “yakıt sorunu, santral ve şebeke bakım eksikleri ile sayaç yolsuzluğu” iddialarını da anımsatarak, “9 yıldan sonra ‘Black start’ı da başaran bir yapının aslında hepimizi karanlıkla, elektrik enerjisinden uzun süreli mahrum bırakmakla tehdit ettiği bir düzen bizlere ‘tarihi başarı’ gibi gösterilmeye çalışılırken aslında gerçek sabah 05:00 itibarı ile ülkenin elektriksiz kalmasıdır” ifadelerini kullandı.
CTP Enerji Komitesi, “Güneşköy şalt sahasındaki patlamanın sebebi nedir? Arıza Güzelyurt bölgesinde ilgili şalt sahasında neden izole edilemedi? Elektrik şebekesinde bakımlar düzenli yapılıyor mu? Neden tüm santraller devre dışı kaldı? Neden Black Start kısa süre içerisinde yapılamadı? Benzer arızaların yeniden yaşanmaması için hangi tedbirler alınıyor?” şeklinde bazı sorular da yöneltti. Komite, kurumu bu hale getiren hükümet ve atadığı yönetimin derhal istifa etmesi gerektiği görüşünü savundu.
-“KIB-TEK’te hükümetin ve atadığı yönetimin karnesi kötüdür”
CTP Enerji Komitesi, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun, ülkenin enerji güvenliği açısından “en kritik” kurumlarından biri olduğunu ancak son dönemde hükümetin atadığı yönetimin ve uygulanan politikaların, kurumun itibarını ve halkın enerjiye erişimini “ciddi şekilde zedelediğini” ileri sürerek, bazı kayıtlara ve resmi denetim raporlarına göre şu bilgileri paylaştı:
“1. Santralları yakıtsız bırakma, kötü yakıt alımı Sayıştay Denetleme Raporu No: MD 2/2023 (9 Ocak 2023) ile tespit edilmiştir ve gereken derhal yapılmalıdır.
2. Bakım eksiklikleri nedeniyle devre dışı kalan santraller vardır. Şu an itibarıyla 2 adet dizel santral ve 2 adet buhar türbini santrali üretim dışıdır.
3. Sayaç yolsuzluğu Sayıştay Denetim Raporu No: MD 10/2023 (6 Mayıs 2023) ile belgelendi ve gereği derhal yapılmalıdır.
4. Kalecik 3 sözleşmesi ve ihalesiz elektrik temini ile enerji üretiminin yarısı AKSA’ya yani özel tekele devredilmiştir. “
CTP Enerji Komitesi, “Münhalsiz, sınavsız, işe alımların ve liyakata uygun olmayan atamaların çare üretmeyi zorlaştırdığını” savunarak, “Hükümet ve atadığı kurum yönetimi, KIB-TEK’i şeffaflıktan, hesap verebilirlikten ve kamunun çıkarlarını korumaktan uzaklaştırmıştır. Enerji arz güvenliği zedelenmiş, halk yüksek faturalar ve kesintilerle baş başa bırakılmıştır. Karanlığı değil, aydınlığı savunan bir yönetim anlayışı için bu yönetim zihniyeti en tepesinden başlayarak değişmeli.” dedi.