Rum gazeteleri, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon ile Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ve Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofays arasında New York’a bağlı Long Island’daki “GreenTree” çiftlik evinde gerçekleştirilen üçlü görüşme sonrasında Ban tarafından yapılan açıklamaya geniş yer verdiler ve bu açıklamaya dayanarak gelecek Ocak ayının “sondan bir önceki durak” olacağına işaret ettiler.
Rum gazeteleri, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon ile Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ve Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofays arasında New York’a bağlı Long Island’daki “GreenTree” çiftlik evinde gerçekleştirilen üçlü görüşme sonrasında Ban tarafından yapılan açıklamaya geniş yer verdiler ve bu açıklamaya dayanarak gelecek Ocak ayının “sondan bir önceki durak” olacağına işaret ettiler. Fileleftheros gazetesi, BM’den bir diplomatik kaynağa dayanarak, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un gelecek Ocak ayında sürecin sona ermesine ya da çok kısa uzatılmasına karar vereceğini, bunun da o zamana kadar “ ne olacağına” bağlı olduğunu yazdı.
Dört başlığa ilişkin görüş birliklerinin minimum olması durumunda o zaman Ban’ın; gidişatın değiştirilmesini veya Güvenlik Konseyi’ni bütünlüklü bir raporla bilgilendirerek çabaların ertelenmesi formülünü arayacağını yazan gazete, aynı bilgilere dayanarak, gelecek Ocak ayında yine Long Island’da yapılacak olan üçlü görüşmeye değin, “Mülkiyet, Yönetim ve Vatandaşlık” konularında “umut verici görüş birliklerinin” sağlanması için, BM Genel Sekreteri tarafından, Washington, Brüksel ve Güvenlik Konseyi’nin müdahalesinin, hangi yöntemlerle talep edileceğinin de incelenmekte olduğunu belirtti. Habere göre BM Genel Sekreterlik çevreleri, “Toprak” konusunun, çok taraflı konferansta nihai al-verin bir parçasını teşkil etmesinin mümkün olabileceği değerlendirmesini de yapmakta.
Gazete ayrıca BM Genel Sekreteri Ban’ın; G20 zirvesi çerçevesinde bir araya geleceği TC Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’dan, gerekli görüş birliklerinin bulunması için Ankara’nın desteğini talep edeceği konusunda da Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas’a söz verdiğini yazdı. Politis gazetesi “Ban Ki Moon End Game Gösterdi - Ocak Ayında Yeni Üçlü Görüşme ve Haziran’dan Önce Uluslararası Konferans” başlıklı haberinde BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un, kuşkusuz Haziran ayından önce sona erecek, gayri resmi bir zaman takvimi ortaya koyarak görüşmeler için “oyunun sonunu” gösterdiğini belirtti. Gazete, BM Genel Sekreteri Ban’ın; BM’nin, Long Island “Green Tree”deki yeni üçlü görüşmenin sonunda, Haziran ayından önce, Kıbrıs sorununun çözümünün sağlanmasına ilişkin mevcut süreci bir sona vardırması niyetinde olduğunu açıkça dile getirdiğini yazdı.
Ban’ın; koşulları ortaya koyduğu ilgili mesafeli yöntemin, -en azından mevcut aşamada- Güney Kıbrıs’ın AB dönem başkanlığını devralmasına denk gelen Haziran ayını aşmayacak olan BM’nin planlarına yönelik olarak herhangi bir şüphe bırakmadığını yazan gazete bu nedenden dolayı BM’nin, “müzakerelerin son aşamasına yönelik ilerliyoruz” (the end game of negotiations) ifadesini kullandığına da dikkati çekti. BM’nin ayrıca, Ocak ayındaki yeni üçlü görüşmenin ardından, en kısa zaman içerisinde çok taraflı konferansı da belirlediğini aktaran gazete diplomatik kaynakların; Genel Sekreter’in bu ifadesinin, zorunlu olarak her şeyin ileriki aylarda sona ereceği anlamına gelmediğini, BM’nin ileriki aylarda özlü sonuçların alınabilmesi için iki tarafa yönelik baskıyı yoğunlaştırmak ve süreci, dereceli olarak artırma çabasını ifşa ettiğini dile getirdiklerini belirtti. Gazete aldığı bilgilere dayanarak, Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas’ın, bulunması gerektiği gibi işbirliğinde bulunmayanların sorumluluğunun gösterilmesinde, Ban’ın çok kararlı olmasını istediğini yazdı.
Habere göre Hristofyas ayrıca Cumhurbaşkanı Eroğlu’nun, “Mülkiyet, Toprak ve Yerleşikler” konularını özlü bir şekilde görüşmeyi ret ettiğini de savundu. Gazete, BM Genel Sekreteri Ban’ın, bu başlıklara iki ay içerisinde çözümler bulunması çağrısına karşılık, Hristofyas’ın diğer tarafın bu konuları görüşmeyi ret ettiğine işaret ettiğini ileri sürdü. Habere göre Ban’ın; bu konularda az bile olsa neden “ilerlemeden” bahsettiği konusunu yorumlamaya çağrılan diplomatik kaynaklar, “Kıbrıslı Türk liderin, Toprak ve Yerleşikler konusunu görüşmeye hazır gözüktüğünü, geriye, bunu Lefkoşa’da da yapıp yapmayacağının tespit edilmesinin kaldığını” öne sürdüler. Ban’ın yaptığı açıklamaya da yer veren gazete, bu açıklamayı “335 kelimede gayri resmi yol haritası” şeklinde verdi.
Alithia gazetesi ise haberi “Sonun Başlangıcı Geldi - Ocak Son Kredi” başlıklarıyla verirken Ban’ın; Kıbrıs sorununun çözümlenmesinin mümkün olup olmadığı ya da çıkmazın teyit edilmesi konusunda liderlere iki aylık süre tanıdığını yazdı. Green Tree’deki görüşmede, gelecek iki buçuk ayda görüşmelerin yapılacağı yöntemin ayrıntılı bir şekilde ele alındığını yazan gazete mevcut sürecin sonuç vermemesi nedeniyle müzakereler sürecinin değiştirilmesi gerekliliğinin ortaya çıktığını bunun sonucunda “karma bir formülün” benimseneceğinin kesin olarak addedildiğini belirtti.
Gazete BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs sorunu Özel Danışmanı Alexander Downer ve grubunun liderlerin müzakere heyetleriyle, gerek tarafların gerekse BM’nin önerileri üzerinde görüşmeler yapacağını, ayrıca belirli zaman zarflarında da, yakın çalışma arkadaşlarının görüştüklerini onaylamaları veya ret etmeleri amacıyla da Eroğlu ve Hristofyas’la da görüşeceklerini yazdı. İşin özünde bunun; dolaylı görüşmelerle arabuluculuk rolünü üstlenecek olan Downer’in rolünün desteklenmesinin söz konusu olduğunu yazan gazete, anladığı kadarıyla, sürece ilişkin değişikliğin, Eroğlu grubuyla bugüne kadar olan müzakerenin üretken olmadığını düşünen Kıbrıs Rum tarafını da memnun ettiğini yazdı.
Simerini gazetesi ise habere ilişkin olarak “Yolun Sonunda - Ekspres Çözüm, İki Aylık Zaman Takvimi ve Uluslararası Konferans-Kıbrıs Sorununu İki Ayda Çözün” başlıklarını kullandı. Gazete, liderlerin üç yılda başaramadıklarını, iki ayda yapmaları konusunda Ban’ın liderlere baskı yaptığını yazdı. BM Genel Sekreteri’nin, dünkü açıklamasındaki tek sürprizin, “Ekonomi, AB ve İç Güvenlik konularındaki önemli ilerleme (considerable advancements)” ifadesi olduğunu yazan gazete üçlü görüşmenin, minimum ilerleme noktalarıyla, başladığı noktada tamamlandığı yönünde bilgiler olmasına karşın Ban’ın; görüşmelerin derinliğinden liderleri çıkarmayı başarması çabası içerisinde, liderlere can simidi atmaya karar verdiğini belirtti.
BAN’IN AÇIKLAMASI Fileleftheros gazetesi ve diğer gazeteler BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un üçlü görüşmenin sona ermesinin ardından dün yaptığı açıklamaya da yer verdiler.
HRİSTOFYAS Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un açıklamasını okumasının ardından, Manhattan’da kaldığı otelde gazetecilere yaptığı açıklamada, “Green Tree’de maalesef Kıbrıs sorununun çözüm çabalarına dönüşün olabilmesi için büyük adımın atılmasının başarılmadığını” söyledi. Long Island’daki görüşmenin sonuçlarına değinen Hristofyas, o zamana (Ocak ayına) kadar olan hedefin; Kıbrıs sorununun çeşitli esaslı konularında iki tarafı ayıran mesafeye (uzaklığa) köprü kurulması olduğunu, farklılıkları düşününce bunun zor olduğunu belirterek “zor ama başarılmaz değil” ifadesini kullandı.
İzlenilen sürece ilişkin olarak ise Hristofyas, BM Genel Sekreteri ile olan görüşmeye ilişkin olarak aklımızda bulunanlar konusunda, kendilerinin Ulusal Konsey’i, her zaman yaptıkları gibi, bilgilendirdiklerini söyledi. Hristofyas sözlerinin devamında, New York’a gelirken, görüşmenin (üçlü görüşmenin), önceki üçlü görüşmenin yapıldığı aynı şekilde yapılacağı görüşüne sahip olduklarını, oraya varınca metodolojinin değişikliğine ilişkin bilgilendirildiklerini, bu bağlamda BM’ye yönelik olarak yoğun itirazda bulunduklarını ve iyi niyet misyonu çerçevesinde Genel Sekreter’in görüşmelere müdahil olmasını talep ettiklerini belirtti. Hristofyas bunun nihayetinde kabul edildiğini de söyledi. Politis gazetesine göre Hristofyas açıklamasında ayrıca “Kıbrıs’ta bazı kişilerin dediği gibi ne arabuluculuk veya hakemlik oldu ne de yine söylendiği gibi köprü kurucu öneriler sunuldu” ifadesini kullandı.
Hristofyas, “Kıbrıs’”ta yapılan dayanaksız eleştiriler, tepkiler ve sonuçlar değerlendirilince, uluslararası unsurda hangi imajları yarattıkları ve hangi mesajı verdikleri kendi kendine sorduğunu söyledi. Hristofyas ayrıca “çözümün uzlaşıcı olacağını gerçekten anlayıp anlamadıklarını ve Kıbrıs sorununu, 1977’den beridir Kıbrıs Rum tarafının yıllara dayalı tezi olan, iki kesimli iki toplumlu federasyon temelinde çözümlenmesini isteyip istemediklerini” de kendi kendine sorduğunu belirtti.
Hristofyas BM Genel Sekreteri önünde Kıbrıs sorununun çözümünün mücadelesini verirken iç cephede keyfi hükümlerin dile getirilmesinin alışılmamış ve biraz garip olduğunu da söyledi. Simerini gazetesine göre doğalgaz konusuna ilişkin bir soru üzerine Hristofyas doğalgazın, ne BM ne de Eroğlu tarafından konu olarak ortaya konulmadığını bununla birlikte Rum Yönetimi’nin bu konudaki tavrının kesin olduğunu da belirtti. Ban’ın açıklamasının içeriği konusunda ise Hristofyas açıklamanın içeriğiyle hem fikir olduğunu söyledi. Hristofyas ayrıca Ban’a yönelik duyduğu takdiri de dile getirdi. Haravgi gazetesi ise haberi “Büyük Adım Atılmadı - Ocak’ta Yeni Görüşme” başlıklarıyla verdi.
PARTİLER Rum siyasi partiler yaptıkları açıklamada, New York’ta olanlar konusunda Hristofyas’tan bilgilendirme beklediklerini ifade ederken, uluslararası konferansın ilan edilmesinden dolayı duydukları endişeyi de dile getirdiler. DİSİ Başkanı Nikos Anastasiadis, yaptığı yazılı açıklamada New York görüşmesinin sonuçlarının hayal kırıklığı niteliğinde olduğunu söyledi. Anastasiadis, herhangi bir özlü ilerleme olmadan, çok taraflı konferans veya bir başarısızlık ikilemini önlerinde bulma tehlikesiyle, müzakere sürecinin sonuçlanmasına sürüklendiklerini belirti. Hristofyas’ın açıklamalarını da yorumlayan Anastasiadis, Hristofyas’ın Türk tarafının “uzlaşmazlığına” ilişkin herhangi bir yoruma odaklanmak yerine, bir kez daha partileri suçladığını söyledi.
DİKO yaptığı yazılı açıklamada Genel Sekreterin, bilindik taktiği çerçevesinde, arkasında hoş olmayan doğruların bulunduğu, kendi arzu-isteklerini, gerçek olarak sunma girişiminde bulunduğunu savundu. Açıklamada, Türk “uzlaşmazlığından” bir tek kelime bile edilmediğini ileri süren DİKO, New York görüşmesinden güya cesaret verici bir ilerlemenin gösterilmesi çabasının da açık olduğunu söyledi. DİKO ayrıca Ban’ın açıklamalarının arkasında, belirlenmiş ve “işaretlenmiş” bir sona ilişkin olarak Rum tarafının tuzağa düşürülmesi girişiminin bulunduğunu düşündüklerini de ifade etti. KS EDEK ve Meclis Başkanı Yannakis Omiru ise yaptığı açıklamada resmi bir görüş ortaya koymadan önce New York konusunda bilgilendirilmeleri gerektiğini söyledi.
EDEK’in, kabul edilemez olarak nitelendirdiği bazı konuların “kapanması” konusunda korkup korkmadıkları sorusu üzerine Omiru, halk tarafından şu veya bu şekilde kabul edilmesi söz konusu olmayan önerilerin, geri çekilmesinin, tüm müzakereler süresince fırsatının bulunduğunu savundu. EVRO.KO ise açıklamasında Kıbrıs sorunundaki gelişmeler konusundaki endişelerini dile getirdi ve Hristofays’tan Ulusal Konsey’i toplamasını beklediklerini ifade etti. EVRO.KO ayrıca Ocak ayına kadar olan yeni zaman takviminin, bir önceki görüşmeye kadar Kıbrıs sorununun esaslı konularında var olan köprü kurulamayan farklılıkların aşılması için de yeterli olmadığını belirtti.
“KIBRISLI TÜRKLER VE KIBRISLI RUMLAR GREEN TREE’DE ARKADAŞ OLDULAR” Politis gazetesi yukarıdaki başlıkla verdiği haberinde Long Island’daki üçlü görüşme sonuçlarının, bir kimsenin özlü ilerleme beklentisine yaklaşamadığını ancak iki heyet üyelerinin, Green Tree’de dostluk-arkadaşlık ilişkilerini geliştirdiğini yazdı. Gazete iki heyet arasındaki ortamın oldukça dostane olduğunu bunun da aynı zamanda aynı yerde (alanda) kalmalarına yardımcı olduğunu ayrıca temaslara verilen aralarda heyet üyelerinin konuşma fırsatı da bulduğunu yazdı.
Pazartesi akşamının herkes için yorucu olduğuna dikkati çeken gazete Genel Sekreter huzurunda sürecin yoğunlaştığını, Ban’ın ilk önce Kıbrıs Türk heyeti ardından ise Kıbrıs Rum heyetiyle görüştüğünü ardından ise ortak görüşmenin yapıldığını ve akşam yemeğine geçildiğini yazdı. Gazete yemekte balık verildiğini ancak alınan bilgilere dayanarak bunun o kadar beğenilmediğini de savundu. Habere göre gece geç saatlerde otele dönen ve yorgun gözüken Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas, kendisini bekleyen gazetecilere sadece “iyi geceler” diledi.