“BAN TARAFLARI DİNLEDİ, KARTLARINI AÇMADI”

“BAN’IN FORMÜLÜ, ÇÖZÜM TASLAKLARININ MÜLKİYET VE VATANDAŞLIKLA BAĞLANTILI OLARAK TOPRAK HARİTALARIYLA BİRLİKTE YOĞUN GÖRÜŞÜLMESİNİ ÖNGÖREBİLİR”

“KONFERANS  KONUSUNDA EVET VEYA HAYIR BUGÜN... MÜZAKERELERİN ÇÖKME İHTİMALİ UZAK AMA MEVCUT”

Lefkoşa, 24 Ocak 11 (T.A.K.): Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Rum Yönetimi Başkanı Dimitris Hristofyas’ın BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’u 5’inci kez bir araya getiren Greentree Zirvesi bugün de Rum gazetelerinin manşetlerinde yer buldu.

Konuyla ilgili haberlerde, BM Genel Sekreteri’nin dün sabahki çalışma kahvaltısında zirvenin açılışını yaptığı ancak “kartlarını açmadığı”, niyetlerini açıklamadan önce iki tarafın öze ilişkin müzakerelere girmesine izin verdiği, tarafların uluslararası konferansa yanıtlarını bugün verecekleri, sürecin çökmesi ihtimalinin uzak olmasına karşın mevcut olduğu kaydedildi.

Politis, “Uluslararası Konferans Konusunda Evet Ya Da Hayır Bugün... Ban Ki Moon Diyaloğu Açtı Ancak Kartlarını Açmadı... Çöküş İhtimali Uzak Ama Mevcut” başlıklı manşet haberinde, Greentree’deki diplomatik kaynakların, “müzakerelerin çökme ihtimali uzak görünse de varlığını koruduğuna” vurgu yaptıklarını yazdı.

Ban’ın dün sadece muhataplarını dinlediğini belirten gazete, Genel Sekreter’in prosedürün geleceğine ilişkin planını görüşme masasına bugün öğleden sonra koymak ve önerisini kabul edip prosedürün ilerlemesi veya reddedip müzakerelerin çökmesi tercihini liderlere bırakmak niyetinde olduğunu yazdı.

Ban’ın önerileriyle prosedürü rayında tutmayı ve iki tarafın olguları ve müzakereleri rayından çıkarmasına izin vermemeyi hedeflediğini belirten gazete, Genel Sekreter’in Rum tarafının iç yönlerde anlaşma yörüngesine girilmesi, Kıbrıs Türk tarafının da uluslararası konferans düzenlenmesi şartlarını yerine getirerek bunu nasıl becereceğinin merak konusu olduğunu belirtti.

Genel Sekreter’in Rum tarafının mülkiyet başlığında tatmin edici veriler sunma konusunda tutarlı davranması şartını bildiğinden iki tarafın Kıbrıs sorununun çözüm taslağını içeren 20’şer sayfalık belgelerinin sunulması veya teatisini dün 3 saat kaldığı Greentree’de istemediğini belirten gazete özetle şu detayları verdi:

“Üçlü görüşmenin ilk günü çalışma kahvaltısıyla başladı. Genel Sekreter Greentree-2’nin sonuç vermesi ve ilerleme kaydedilmesi dileğinde bulundu ancak bir sonraki adımla ilgili projelerini açıklamadı. Ardından iki müzakere grubu Greentree kompleksinin başka bir binasına geçti. Genel Sekreter taraflarla ayrı ayrı görüştü. Bu görüşmelerde liderler izlenmesi gereken eylem planıyla ilgili kendi tezlerini detaylı şekilde aktarma ve sorunlu olguları anlatma fırsatı buldu. Bir sonraki aşama büyük ölçüde, karşılıklı tezler temelinde belirlenecek. Ban, ertesi gün için ‘sihirli’ formülü bulmaya çalışacak.

Başkan Hristofyas Genel Sekreter’e, uzun zamandır kamuoyu önünde de vurguladıklarını, yani prosedürün Türk tarafının uzlaşılanlara uymaması dolayısıyla ‘duvara tosladığını’ anlattı. Nitekim Genel Sekreter’in 3 saatlik müdahalesinin ardından BM’nin başlattığı mekik diplomasisinde ele alınan ilk konu Yönetim başlığı oldu. Bilindiği gibi Rum tarafı uzun zamandır Türk tarafını müzakerelerin Mehmet Ali Talat döneminde kaldığı yerden devam etmesi taahhüdüne uymamakla ve ağırlıklı oyla dönüşümlü başkanlık anlaşmasından caymakla suçluyordu.  Muhtemelen Genel Sekreter de Downer ve Pascoe’nun mekik diplomasisine başlamasıyla bu meselenin netleştirilmesini istedi. Bu çerçevede, bu başlığın kapatılması için bir al-ver’e girişileceği tahmin ediliyor.

Başkan Hristofyas Genel Sekreter’e, Kıbrıs Türk tarafının (daha geçen hafta) müzakere masasına koyduğu verilerin yeterli olmadığına işaret ederek, Türk tarafının mülkiyetin özlü müzakeresini ve vatandaşlık ve toprak başlıklarıyla birleştirilmesini engellediğini yeniden anlattı. Takvim dayatılmaması (Başkan Hristofyas Ban’a gönderdiği cevap mektubunda 1 Temmuz 2012’nin siyasi zaman sınırı olduğunu, takvim olmadığını açıkça ortaya koyarak müzakerelerin Kıbrıs’ın AB dönem başkanlığı sırasında da devam etmesine açık pencere bıraktı) ve hakemlik olmaması da Rum tarafının kırmızıçizgileridir.”

BAN’IN FORMÜLÜ…

Gazete haberinin “Toprak Haritaları ve Uluslar Arası Konferans... Belgelerle Poker” başlığıyla ayırdığı bölümünde de, BM’nin dün öğlene kadar taraflardan, çözüm taslaklarına ilişkin nihai metinlerini sunmalarını istemediğini ancak bunu daha sonra istemesinin muhtemel olduğunu yazdı.

İki tarafın nihai metinlerinin müzakeresinden ortaya çıkacak müşterek bir metin olmadan Kıbrıs sorununun iç yönlerinin kapatılamayacağı ve uluslararası konferans yoklunun açılamayacağına işaret eden gazete, prosedür Greentree’de çökmezse iki tarafın iç yönlere ilişkin anlaşmanın netleştirileceği yeni bir üçlü görüşme için yeniden randevulaşmaları gerekeceğini, aksi halde Ban Ki Moon’un uluslar arası konferansı toplama açıklamasının “otomatikman yoldan çıkma anlamına geleceği” görüşünü ortaya koydu.

Haberde, özetle şunlar kaydedildi:

“Diplomatik çevreler, bu çerçevede ve üçlü görüşmenin gidişatına göre,  Kıbrıs Türk tarafı prosedürün uzlaşılmışlarına uyacağını yeniden taahhüt etmesi halinde Rum tarafının çözüm çerçevelerinin teatisine yeşil ışık yakabileceği görüşündedir. Aynı çevreler, Ban’ın iki tarafa bugün sunacağı formülün belirli ve kısıtlı zaman dilimi içerisinde çözüm taslaklarının yoğun şekilde müzakere edilmesi, bu yoğun müzakerede mülkiyet ve yerleşiklerle de bağlantılı olarak haritaların da görüşülmesini öngörebileceğini söylediler. Böyle bir formüldeki kuyruk müzakerelerin bu yeni aşamasının hemen ardından uluslararası konferansın yer alması olabilir.

Downer ve Pascoe dünkü mekik diplomasisi çerçevesinde taraflarla, müzakerelerin sorunlu noktalarını ayrı ayrı inceleme, tarafların önerileri olarak ‘kamufle’ edecekleri kendi köprü kurucu önerilerini sunma fırsatı bulacaklardı. Hedefleri başlıklar içinde ve başlıklar arasında (mesela çapraz oy ve dönüşümlü başkanlık) arasında bir gayrı resmi al-ver yapmaktır. BM’nin hedefi ya önemli ilerleme kaydetmek veya mülkiyet, yönetim ve vatandaşlıktaki prosedürel dikenleri kapatmaktır.”

NİHAİ ÇÖZÜM BELGELERİ MUAMMASI

Alithia ise, “Greeentree-2... Oyunun Sonu Ürpertiyor” başlıklı manşet haberinde, Genel Sekreter’in liderlere gözlemlerini aktardığını, 1 Temmuz’un çözüm takvimi olduğunu teyit ettiğini ancak isteklerini açıklamadığını yazdı.

Gazete her iki tarafın da hata yapmaktan korkarak başladıkları çalışma kahvaltısından, dolaylı görüşmelerin başlamasına kadar çözüm taslakları ve BM’nin köprü kurucu önerileriyle saklambaç oynadıklarını belirterek, şu detayları verdi:

“Genel Sekreter dün sabah müzakere gruplarından, nihai metinleri vermelerini istemedi, bunların teatisinden de söz etmedi. Ancak gelen bilgiler yalnız taraftan tarafa değil, müzakere grubu üyeleri arasında bile farklılıklar gösteriyor. Bir bilgi Türk tarafının nihai metnini günler önce verdiğini söylüyor. Ancak Kıbrıs Türk müzakere grubunun başka bir üyesi bu bilgiyi doğrulamadı. Dimitris Hristofyas nihai metni henüz vermemiş, Ban Ki Moon istediği zaman verme hakkını mahfuz tutuyor görünüyor. Argüman olarak da, Kıbrıslı Türk liderin gerçek şartlarda toprak müzakeresini kolaylaştıracak mülkiyet ve yerleşiklerle ilgili verileri vermemesini kullanıyor. Hristofyas’ın Türk tarafı verileri vermeden kendi taslağını vermesi halinde, iç cephenin buna göstereceği tepkilerin hesabını yapıyor olmalı. Başkan Hristofyas, Genel Sekreter’in talep etmesi halinde nihai taslağı neden sunmadığını izah etmekte zorlanacak.”

Simerini, “Başkan Baskı Çemberinde... Aleksander Downer Avrupa Komisyonu İle Direkt İletişimde” başlıklı manşetinde, Rum Yönetimi Başkanı Hristofyas’ın Greentree’de baskı çemberinde olmasının beklendiğini yazdı.

Gazete, BM’nin müzakerelerin ilk gününde kartlarını kapalı tutmasının, Ban Ki Moon ve çalışma arkadaşlarının görüşmelerin bugünkü kritik bölümünde nasıl hareket edeceklerini merak eden Rum heyetini planlarını olumsuz etkilediğini belirtti.

BM’nin ilerleme-uluslararası konferans-referandumlar ve 1 Temmuz’dan önce çözüm hedefine yönelik şartları oluşturmak maksadıyla köprü kurucu önerilerle hareket edeceğinin kesin olduğuna dikkat çeken gazete, BM’nin köprü kurucu önerilerini içeren belgesini masaya koyacağını, ancak Rum tarafının tepkilerinden sonra hedefine ulaşana kadar önerilerini sözlü yapmakla yetinme kararı aldığını kaydetti.

Habere göre Rum tarafı, BM’nin belge sunmasının, otomatikman “Kıbrıs aidiyetli” prosedürde değişiklik anlamına geleceği görüşünü iletti. Gazete, Ban’ın açılışta yaptığı konuşmada, Greentree’de kaydedilecek ilerlemeyi müzakerelerin daha sonraki sürecine bağladığını ancak Rum tarafının buna herhangi bir yorum getirmediğini vurguladı, özetle şunları yazdı:

“Baskılar kahvaltıda başladı. Genel Sekreter, ‘devam edebilmek için Greentree’de ilerleme olmasını umuyoruz’ ifadesini kullandı. Ban’ın bu ifadesi, dolaylı da olsa ilk baskıdır. Kıbrıs Rum müzakere grubundan bir kaynak  Ban’ın sadece dilek belirttiği bu ifadesinin yorumlanamayacağını kaydetti.”

DOWNER AVRUPA KOMİSYONU’NU DA KONTROL EDİYOR

Gazete, “Downer AB’de de Egemen... Greentree Konusunda Komisyon’la Direkt Hat” başlıklı haberinde de,  Brüksel’deki muhabirine dayanarak Genel Sekreter’in Kıbrıs Özel Danışmanı Aleksander Downer’ın Avrupa Komisyonu ile direkt iletişim içerisinde olduğunu ve müzakerelerin gelişimi hakkında sürekli bilgi verdiğini yazdı.

Aleksander Downer’ın Kıbrıs sorununda AB içerisindeki durumun da tam kontrolüne sahip olduğunu, çünkü Greentree görüşmeleri vesilesiyle Avrupa Komisyonu ile direkt iletişim hattı kurduğunu belirten gazete, AB’nin Birleşmiş Milletlerin tez ve niyetlerine tamamen uyma arzusunun açık olduğunu belirterek, özetle şunları kaydetti:

“Brüksel’de uluslararası konferans toplanmasının her zaman gündemde bulunduğu ve Ban Ki Moon’un, BM himayesinde İstanbul’da gerçekleştirilen Dünyanın Daha Az Fakir Ülkeleri toplantısı vesilesiyle Türk hükümetiyle temaslarda bulunduğu geçen mayıs ayından beridir Avrupa Komisyonu’nun BM’nin ilgili niyetlerinden haberdar edildiği iddiası ortaya konuluyor.

AB kaynaklarının iddiasına göre mesaj ‘müzakereler ilânihaye devam edemez. Bir noktada BM Genel Sekreteri’nin, iki taraf prosedürü etkin şekilde ileri götüremediği bir ortamda 2012 içinde uluslar arası konferansı toplama niyetini belirteceği’ zeminine dayanıyor. Yani, bugün gözle görünen sınırlar ve takvimler orada, yani İstanbul’da konuldu. Kıbrıs hükümeti o zamanlar, hiçbir bilgisi bulunmadığını ve Türklerin sızdırdığı bilgilere önem verilmemesi gerektiğini savunuyordu.

Avrupa Komisyonu geçen perşembe günü Genişlemeden Sorumlu Komiser Stefan Füle ve Komisyon Başkanı Jose Manouel Barroso aracılığıyla, içeriğine bakmaksızın BM’nin Greentree’deki çabalarını destekleyeceğini açıklamıştı. Bu aşamada Avrupa Komisyonu’na giden bilgi tek taraflıdır çünkü Downer, çalışma arkadaşlarıyla birlikte durumu kontrol ediyor. Hedef Greentree görüşmeleri konusunda Avrupa Komisyonu’ndan farklı algılar ortaya konulmamasıdır. Gizlilik Downer’a korkunç yardımcı oluyor, çünkü oyunun hâkimi haline geliyor.”

Fileleftheros da manşetine, “Çoklu Konferans İçin Taahhüt İstiyor... Greentree: Genel Sekreter Kıbrıs Sorununda Bundan Sonra Atılacak Adım İçin Sonuç İstiyor... Perde Gerisinde Halen Bir Sonraki Randevu Kotarılıyor” başlığını attı.

Gazete, diplomatik bir kaynağa dayanarak, BM’nin Güney Kıbrıs’ın AB dönem başkanlığını üstleneceği 1 Temmuz’dan önce Kıbrıs sorununu çoklu konferans gerçekleştirerek ‘kapatmak’ için yönetim, mülkiyet ve vatandaşlık konularında daha çok görüş birlikleri ileri götürme niyetinde olduğunu yazdı.

BİR SONRAKİ RANDEVU NEW YORK VEYA CENEVRE’DE.

Habere göre, aynı kaynak prosedürün tamamen çökmesi veya çıkmazın kırılması diye bir şey olmadığını da söyledi. Prosedürün çökmesi ile çıkmazın kırılması arasında bir şey olacağı değerlendirmesinde bulunan kaynak,  prosedürün Lefkoşa’da devam edeceğini ve Cumhurbaşkanı Eroğlu ile Rum Yönetimi Başkanı Hristofyas’ın kısa süre sonra yeniden New York’a veya Cenevre’ye gideceklerini ancak bu sefer olguların çok farklı, ikilemlerin de baskıların da daha fazla olacağını söyledi.

Gazete, “Lefkoşa: Mesele Genel Sekreter’in Ne Yapacağı... Downer’ın Açıklamalarından Da Rahatsızlık” başlıklı haberinde, BM Genel Sekreteri’nin dün akşamki yemekten sonra ayrılması ve Aleksander Downer’ın başkanlığında Yönetim başlığıyla başlayacak dolaylı görüşmeler yapılmasının söz konusu olduğunu ancak Rum heyetinin Downer’ın yönetim başlığında ilerleme konusunda yaptığı son açıklamalardan duyduğu rahatsızlığı gizlemediğini yazdı.

Gazete, Genel Sekreter’in bugün öğleden sonra Greentree’ye geri döneceğini ve müzakerelerin sonucu açısından belirleyici ve çok kritik olarak nitelendirilen müzakerelerin nihai aşamasına katılacağını hatırlattı.

Gazeteye göre bir Rum diplomatik kaynak, müzakerelerin gelişmesinin ‘düğüm noktasının’ yalnız Eroğlu’nun aynı tezlerde ısrar edip etmemesi ve Talat ile Hristofyas arasında uzlaşılanları reddetmeyi sürdürmesi değil; Genel Sekreter’in Türk tarafının toprak başlığını görüşmeyi ve bunu mülkiyet ve vatandaşlıkla birleştirmeyi reddetmesi konusunda ne yapacağı da olduğunu söyledi.

Haravgi de manşet haberine, “Uzlaşılmış Zeminde Israr... Başkan Hristofyas Kıbrıs Rum Tarafının Müzakerelerin İlerlemesi Konusundaki Şartlarını Yineledi” başlığını attı.