Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Balıkçılık Temel Bilimler Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Adem Yavuz Sönmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tez çalışması kapsamında sarımsak atıklarının balıklardaki mantar hastalıklarına etkilerini araştırdıklarını söyledi.
Kastamonu'nun sarımsağıyla ünlü bir kent olduğuna işaret eden Sönmez, "Taşköprü sarımsağı dünyaca ünlü bir sarımsak. Taşköprü ilçesinde oldukça yoğun bir şekilde üretimi yapılıyor. Taşköprü sarımsağı piyasadaki diğer sarımsaklara göre daha zengin içeriğe sahip. Antioksidan özellikleri hatta bazı parametreleri diğer sarımsaklara göre daha zengin olduğu için Taşköprü sarımsağıyla bu çalışmayı yaptık. Oldukça olumlu sonuçlar ortaya çıktı." diye konuştu.
Sarımsağın kabuğu ve sapını değerlendirmek için yola çıktıklarını anlatan Sönmez, şöyle devam etti:
"Şu anda dünyada 20 milyon tonun üzerinde sarımsak üretimi var. Bunun yüzde 5'ini atık olarak düşündüğümüzde çok büyük miktarlarda bir atık heba oluyor. Çalışmamız sayesinde bu atıklar ekonomiye ve geri dönüşüme kazandırılmış olacak. Bölgemizde yoğun olarak üretilen sarımsağın atıkları su ürünlerinde nasıl değerlendirebilir düşüncesiyle yola çıktık."
Balıklardaki mantar hastalıklarında olumlu sonuç alındı
Çalışmanın mantar hastalıklarında olumlu sonuç verdiğini dile getiren Sönmez, şöyle devam etti:
"Su ürünleri yetiştiriciliği sektöründe özellikle kuluçka döneminde mantar hastalıkları önemli kayıplara sebep oluyor. Sarımsak atıklarının antimikrobiyal ve antifungal etkilerinden yola çıkarak mantar hastalıklarına karşı bir önlem alabilir miyiz, önleyici bir ürün ortaya koyabilir miyiz' düşüncesiyle çalışmayı yürüttük. Bu tez çalışmasında önemli bulgular elde ettik. Özellikle sarımsak atıklarının mantar hastalıklarında önemli bir önleyici olarak etki gösterdiğini ortaya koyduk. Patentleme süreçleri devam ettiği için rakamsal bilgilere çok fazla girmeyeceğim ama şunu söyleyebilirim; döllenme aşamasındaki yumurtalara yaptırılan banyoda sarımsak ekstraktı (özü) uygulanmamış grupla sarımsak ekstraktı uygulanmış grup arasında mantar hastalıklarından kaynaklı ölümler arasında iki kat farklılık var. Yani sarımsak ekstraktı uyguladığımız grupla uygulamadığımız grup arasında mantar hastalıklarından kaynaklı ölüm oranı yarıya indi."
Dünya genelinde gıda üretimlerinde organiğe doğru bir kayış yaşandığına vurgu yapan Sönmez, "Dünya kimyasallardan uzak üretime doğru gitmeye başladı. Mevzuatımız, dünya mevzuatı, Avrupa Birliği Mevzuatı, Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar bu doğrultuda üretimi teşvik ediyor. Çalışma sayesinde balıklardaki mantar hastalıklarında kimyasal ilaçlar yerine bu organik tabanlı bitki atıklarından elde edilmiş ürünlerin kullanılmasını sağlamış olacağız." dedi.
Maliyetleri düşürecek
Mantar hastalıklarının tedavisinin önemli maliyetler doğurduğunu belirten Sönmez, sarımsak atıklarından yapılan ürünle ilaç maliyetlerini düşürmüş olacaklarını, aynı zamanda sarımsak atıklarını ekonomiye kazandıracaklarını aktardı.
Ürünü patent aldıktan sonra piyasaya süreceklerini belirten Sönmez, şunları kaydetti:
"İlk kez yapılan bu çalışmayla mantar hastalıklarının önlenmesi adına organik dezenfektan ortaya koyduk demiş olacağız. Patentini almak için önümüzdeki hafta Türk Patent ve Marka Kurumuna başvurumuzu yapacağız. Üniversitemize yeni bir patent kazandırmış olacağız. Ardından ekonomik bir ürün haline getirip piyasaya sürmek için çalışmalara başlayacağız."
