Fileleftheros’un “Beşli Konferansın Düzenlenmesine Hazır… Başkan Guterres’in Çıkmazı Kaldırmak İçin İnisiyatif Almasını Uygun Buluyor” başlıklı haberine göre Anastasiadis, Genel Sekreter’in geçici Kıbrıs Özel Danışmanı Jane Holl Lute ile dün sabah yaptığı görüşmede Genel Sekreter’in yukarıda kaydedilen biçimde müdahaleci rol oynamasına sıcak baktığını gösterdi.
Haberde, Rum Yönetimi Başkanı Anastasiadis’le dün sabah, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile de öğleden sonra bir araya gelen Lute’un, Genel Sekreter’in şubat ayı içerisinde New York’ta 5+1 gayrı resmî konferans çağırma niyeti hakkında bilgi verdiği kaydedildi.
Guterres’in, Kıbrıs Türk ve Rum taraflarının niyetlerini ve özellikle prosedürün nasıl ilerlemesini öngördüklerini öğrenmek istediği ve Lute’un da bu durumu aktardığı muhataplarına, öteki tarafın mevcut tezlerinde ısrar etmesi halinde ne yapmak niyetinde olduklarını sorduğu belirtildi.
Edindiği bilgilere dayanarak Anastasiadis’in Lute ile yaklaşık 2 saat süren görüşmesi sırasında BM Genel Sekreteri’nin öneriler sunarak yeni bir inisiyatif alması gerektiği tezini yinelediğine işaret eden gazete özetle şunları ekledi:
“Anastasiadis, Genel Sekreter’in aynı Crans Montana’da yaptığı gibi hareket etmesi, prosedürün ‘Kıbrıs aidiyeti’ çerçevesinde kalması gerektiği görüşünde. Bunun paralelinde Anastasiadis yetki tanımının, yani müzakere zeminin değişmesi konusuna girmediğini açıkça ortaya koydu.”
Gazeteye göre Rum Sözcü Kiriakos Kusios Lute-Anastasiadis görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada gayrı resmî konferansın düzenlenmesi konusunda yapıcı bir görüşme olduğunu ve Anastasidis’in, Genel Sekreter’e gönderdiği 26 Ekim 2020 tarihli mektubu çerçevesinde, beşli konferansa katılmaya hazır olduğunu ifade ettiğini açıkladı. Gayrı resmî beşli konferansın, “uzlaşılmış çözüm çerçevesi içerisinde bir çözüm bulunması hedefiyle özlü müzakereleri gündeme getirmesi beklentisinde olduklarını” da söyledi.
Kusios Anastasiadis’in Genel Sekreter’in uygun ortam ve perspektifler yaratılması isteğine uygun şekilde güven yaratıcı önlemler ileri götürülmesinin önemine vurgu yaparak tek yanlı eylemlerin uygun ortam yaratılmasına ve yeni bir diyaloğun başarısına yardımcı olmayacağını söylediğini ekledi.
Kiriakos Kusios ayrıca Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in önümüzdeki Perşembe günü saat 11.00’de Rum Ulusal Konseyi’ni toplayarak Lute ile yaptığı görüşme ve Kıbrıs sorunundaki gelişmelerle ilgili bilgilendirme yapacağını da açıkladı.
Politis: Guterres’in Önemli Rolü İle New York’ta
Politis “5+1 Konferans… Guterres’in Önemli Rolü İle New York’ta” başlıklı haberinde Lute’un 5+1 konferansla ilgili prosedüre dair detayları not ettiğini ve bu akşam Ada’dan ayrılacağını, Kıbrıs Türk ve Rum taraflarınca dile getirilen tezlerin, “bundan sonrasına dair yaklaşımlarının farklılığını gösterdiğini, bunun da çöküşten kaçmak için Genel Sekreter’in rolünü çok önemli kıldığını yazdı.
Habere göre Anastasiadis Lute ile görüşmesinde konferansa, müzakerelere “uzlaşılmış çerçeve zemininde bir çözüm hedefiyle başlamaya hazır oluğunu tekrarladı. Rum yönetimi, Anastasiadis’in Genel Sekreter’e gönderdiği 26 Ekim tarihli mektubun, “gayrı resmî görüşmenin 25 Kasım 2019 Berlin üçlü görüşmesinde varılan ortak anlayış zemininde yapılması gerektiği” içeriğini “göz bebeği gibi koruyor.”
Gazete Rum tarafının bu noktalardaki ısrarının, “uzlaşılmış” olan haricinde başka bir çözüm zemini görüşmek istemediği işaretini verdiğine dikkat çekti.
Tarafların, Güven Yaratıcı Önlemler (GYÖ) konusunda da farklı yaklaşımlar içerisinde olduğuna dikkat çekilen habere göre Anastasiadis Lute’a “olguların, nihai özlü müzakere aşamasına taşınması isteniyorsa, kapalı Maraş ve Ercan Havaalanı ile ilgili GYÖ önerilerinin benimsenmesinin, Doğu Akdeniz ve Maraş’taki tek yanlı eylemlere son verilmesinin çok önemli olduğunu” söyledi.
Gazete Cumhurbaşkanı Tatar’ın, Lute ile görüşmesinden sonra yaptığı açıklamadan alıntılara yer verdikten sonra “prosedürün devamıyla ilgili, tarafların her biri için ‘diken’ teşkil eden noktaların erkenden ortaya çıktığını” yazdı, siyasi eşitliği, Kıbrıs Türk tarafının doğal gazdaki ısrarını, Türk tarafının tek yanlı faaliyetlerini, güvenlik ve garanti konularını “diken” diye nitelendirdiği noktaların başında sıraladı.
“Dikenler”
Bütün bunlara bakıldığında Guterres’in rolünün çok daha büyük önem kazandığına işaret edilen haberde “BM’nin taraflardan, bu inisiyatifte olumlu işaret olacağına dair taahhüt ve kararlılık görmek istediğini, artık murad edilen hedeften şaşırtan sonu gelmez görüşmeler üstlenmek niyetinde olmadığını” yazan gazete konferansa katılacak olduğuna göre Guterres’in rolünün çok özlü olacağına da işaret etti, özetle şunları aktardı:
“Kıbrıs Rum tarafı, ortaya çıkması muhtemel anlaşmazlıklarda hakemliğin hiçbir türünü kabul etmez (keza böyle bir şeye de girişilmeyecek) ancak Guterres’in bütün tarafları ayrı ayrı dinlerken (iki taraf ve garantör güçler) derleyeceği temel unsurlara vurgu yapması ve ardından kararını alması ihtimali göz ardı edilmiyor. Her şey yolunda giderse, bundan sonrasını anlatacak ortak bir Basın açıklaması olacak.”
Diğer gazeteler
Alihtia manşet haberine “Türkler Son Ana Kadar Olumsuz… Türkiye ve İşgal Bölgelerinden, Jane Holl Lute İle görüşmeden Önce de Sonra da İki Devlet Çözümü Lehinde Koordineli Açıklamalar… Anastasiadis Bağlayıcı Öneriler ve Hakemlik Olmadan Diyaloğa Hazır… Tatar: Beşli Görüşmede GYÖ Görüşmeyeceğim, Sadece İki Devlet” başlık ve spotlarını attı.
Haravgi “Lute Tez ve Niyetleri Not Etti… Jane Holl Lute Dün İki Toplum Lideri İle Ayrı ve Uzun Görüşmeler Yaptı, Nihai Tezlerini Not Etti. Gayrı Resmî Beşli Görüşme Şubat Sonunda New York’ta” başlığını kullandı.
