Sağlık Bakanlığı, dünyada 450 milyondan fazla insan hasta olurken, 6 milyondan fazla insanın da öldüğü Covid 19 pandemisinden dolayı KKTC’de 68 bin 241 kişinin hasta olduğunu, 195 kişinin de hayatını kaybettiğini açıkladı.

Pandemiye bağlı ölüm oranının yüzde 0.29 olduğu KKTC, dünya genelindeki 35 ülke arasında vaka sayısı açısından 22’nci sırada, ölüm oranı açısından ise 33’üncü sırada yer alıyor  

Bakanlık, Covid 19 pandemisinin ülkedeki iki yılını değerlendirdiği açıklamasında, Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin hazırladığı ülkedeki vaka ve ölü sayısı, hastanede tedavi görme ve aşılanma oranlarına ilişkin grafiklere de yer verdi. 

Açıklamada, 11 Mart 2020 de Dünya Sağlık Örgütü’nün Covid-19 salgınını pandemi olarak ilan etmesinin üzerinden geçen iki yılda salgının, öngörüldüğü gibi, tüm ülkeleri ve kıtaları etkisi altına aldığına işaret edildi. Açıklamada, “100 haftadan beri devam eden bu sağlık acil durumu tüm dünyada tababetin önemini ve gerektirdiği fedakarlıkları bir kez daha tüm dünyanın gözleri önüne serdi. Yeni ortaya çıkan, bulaşıcılığı ve tedavisi gibi birçok konuda yeterli bilgi bulunmayan, bu virüsle mücadelede tüm dünyanın öncelikle yaptığı genel enfeksiyon kontrol önlemlerini uygulamak oldu. Salgın dünyada genel olarak DSÖ nün bilimsel veriler üzerinden saptadığı kriterlere göre yönetilmişse de her ülkenin kendi şartlarından kaynaklanan öncelikleri de oldu” denildi. 

“HAZIRLIKLAR 23 OCAK 2020’DE BAŞLADI” 

Ülkedeki Covid-19 ile mücadele şu şekilde özetlendi: 

“İlk vakanın 2019’un son günlerinde Çin’de ortaya çıkmasından sonra, 21 Ocak 2021 de DSÖ 4 ülkenin verilerini kapsayan ilk salgın raporunu yayınladı. 23 Ocak 2020 de bakanlığımız ülkeye gelmesi olası bu salgın için hazırlıklara başladı. DSÖ global salgın riski olduğunu 27 Şubat 2020 de açıkladı. Bakanlığımız, öncelikle Bulaşıcı Hastalıklar Yasası gereğince kurulan komitelerde salgını değerlendirdi. Alınacak önlemlerin devletin pek çok kurumunun birlikte hareket etmesini gerektirdiğini görerek kurumlar arası iş birliği, eşgüdüm ve toplumu bilgilendirmek için çalışmalara başladı. Halka ve sağlık çalışanlarına, ateşi, öksürüğü olan, son 14 gün yurtdışında bulunan herkesin sağlık bakanlığına bildirimi için gerekli bilgiler verildi” 

İLK BİLDİRİM 

Sağlık Bakanlığı’na ilk vaka bildiriminin, ülkeye 8 Mart’ta Almanya’dan gelen turist kafilesinden bir kişinin ateşi olduğunun bildirilmesiyle gerçekleştiğine işaret edilen açıklamada, numunesi hemen Türkiye Halk Sağlığı Laboratuvarına gönderilen turistin COVID-19 testinin pozitif çıkmasıyla son 24 saatte temas ettiği kişilerin kaldığı 3 otelin karantinaya alındığı kaydedildi. 

Açıklamada, şöyle devam etti: 

“14/3/2020’de yurtdışından gelen herkesin ev karantinasına alınmasına karar verildi.16 Mart’ta ev karantinasına uyumun düşük olduğu görülerek merkezi karantina uygulaması başlatıldı.17 Mart 2020 de de KKTC vatandaşı olmayan herkesin ülkeye girişi durduruldu. Temaslıların karantinası da ayni şekilde merkezi karantina şeklinde otellerde yapıldı. Temaslı takip ekibi ateş poliklinikleri de yayılımın önlenmesinde önemli görev üstlendi. Aynı zamanda yoğun bakım kapasitesini artırmak, sağlık ordusunu eşgüdümlü çalışma bilgi ve koruyucu ekipman olarak hazırlamak tıbbi malzeme laboratuvar kapasitesinin hazırlanması gibi konularda da faaliyetlerini yürüttü. Mart 2020- Ocak 2021 arası DSÖ, CDC, ECDC gibi kurumların ürettiği kılavuzlar ve Ülke’nin epidemiyolojik durumu göz önünde bulundurularak, salgın yönetimi yapıldı. Pandemi hastanesi bu süreçte T.C. Tarafından yapılarak bakanlığımıza devredildi. Ülkenin test kapasitesini artırmak için, Devlet DNA Laboratuvarının kapasitesi artırıldı ve özel DNA Laboratuvarları yetkilendirildi. Covid-19 ile ilgili otomasyon sistemleri, istatistik, veri toplama ve raporlama işlemleri de hızlı bir şekilde hayata geçirildi. Ocak 2021 de COVID-19 aşıları ülkemizde de uygulanmaya başlandı” 

ÖNLEMLER AZALTILDI 

Sağlık Bakanlığı açıklamasında, aşılama oranlarının artması, hastalığa ait bilgilerin artması ve virüsün geçirdiği değişimler gibi faktörler doğrultusunda önlemlerin de giderek azaltıldığına işaret edildi. 

Devlet yönetiminin, Sağlık Bakanlığının önceliklerini hayata geçirmek konusunda gösterdiği iş birliğinin elde edilen başarının çok önemli bir diğer bileşeni olduğuna dikkat çekilen açıklamada “Sağlık çalışanlarının   görev bilinci, devletin ve halkın iş birliği, gerektiğinde ne kadar hızlı karar alıp eyleme geçebildiğimizi göstermiştir” denildi. 

Açıklama şöyle devam etti: 

“Bugün gelinen noktada ülke karantinaları yok, aşı ve test kriterleri ile ülkeye girişler yapılabiliyor, hastalar evde izlenebiliyor. Tüm sektörler açık, ancak maske, mesafe ve hijyen kuralları halen devam ediyor. Aşılama halen en büyük silahımız! Öncelikle, tüm sağlık çalışanlarına, bu mücadelede emeği geçen devlet ve özel, tüm kurum ve kuruluşlara ve sağduyulu halkımıza teşekkür ederiz” 

ÖLÜM ORANI YÜZDE 0.29 

Geçen iki yıl içerisinde DSÖ verilerine göre, dünyada 450 milyondan fazla insan hasta olurken, 6 milyondan fazla insanın da hayatını kaybettiğine dikkat çekilen açıklamada, KKTC’de Mart 2020-Şubat 2022 döneminde 68 bin 241 kişinin hasta olduğu ve 195 kişinin ise pandemiden dolayı hayatını kaybettiği belirtildi. 

Pandemiye bağlı ölüm oranının yüzde 0.29 olduğu KKTC, dünya gelenindeki 35 ülke arasında vaka sayısı açısından 22’nci sırada, ölüm oranı açısından ise 33’üncü sırada yer alıyor.  

Ülkedeki aşılanma oranlarına da yer verilen açıklamada, 13 Mart 2022 itibariyle 12 yaş ve üzeri en az 2 doz aşı olma oranının yüzde 90.92, 18 yaş üzeri hatırlatma dozu olma oranının ise yüzde 66.98 olduğu belirtildi. 

14 MART TIP BAYRAMI, KKTC SAĞLIK BAKANLIĞI COVID-19 BASIN BİLDİRİSİ

COVİD-19 PANDEMİSİNİN ÜLKEMİZDEKİ İKİ YILI;

11 Mart 2020 de Dünya Sağlık Örgütünün   Covid-19 salgınını pandemi olarak ilan etmesinin üzerinden tam iki yıl geçti. Öngörüldüğü üzere Salgın tüm ülkeleri ve kıtaları etkisi altına aldı. Geçen İki yıl içerisinde DSÖ verilerine göre Dünyada 450 milyondan fazla insan hasta oldu ve 6 milyondan fazla insan da hayatını kaybetti. 100 haftadan beri devam eden bu sağlık acil durumu tüm dünyada tababetin önemini ve gerektirdiği fedakarlıkları bir kez daha tüm dünyanın gözleri önüne serdi.

Yeni ortaya çıkan, bulaşıcılığı ve tedavisi gibi birçok konuda yeterli bilgi bulunmayan, bu virüsle mücadelede tüm dünyanın öncelikle yaptığı genel enfeksiyon kontrol önlemlerini uygulamak oldu.

Salgın dünyada genel olarak DSÖ nün bilimsel veriler üzerinden saptadığı kriterlere göre yönetilmişse de her ülkenin kendi şartlarından kaynaklanan öncelikleri de oldu.

Ülkemizin Covid-19 ile mücadelesini kısaca özetleyecek olursak:

İlk vakanın 2019 un son günlerinde Çin’de ortaya çıkmasından sonra, 21 Ocak 2021 de DSÖ 4 ülkenin verilerini kapsayan ilk salgın raporunu yayınladı. 23 Ocak 2020 de bakanlığımız ülkeye gelmesi olası bu salgın için hazırlıklara başladı. DSÖ global salgın riski olduğunu 27 Şubat 2020 de açıkladı.

Bakanlığımız, öncelikle Bulaşıcı Hastalıklar Yasası gereğince kurulan komitelerde salgını değerlendirdi. Alınacak önlemlerin devletin pek çok kurumunun birlikte hareket etmesini gerektirdiğini görerek kurumlar arası iş birliği, eşgüdüm ve toplumu bilgilendirmek için çalışmalara başladı. Halka ve sağlık çalışanlarına, ateşi, öksürüğü olan, son 14 gün yurtdışında bulunan herkesin sağlık bakanlığına bildirimi için gerekli bilgiler verildi. Bakanlığımıza ilk bildirim 9 Mart 2020 de ülkeye 8 Mart’ta Almanya’dan gelen turist kafilesinden bir kişinin ateşi olduğunun bildirilmesi ile oldu.

Numunesi hemen Türkiye Halk Sağlığı Laboratuvarına gönderilen turistin COVID-19 testi pozitif çıkması ile son 24 saatte temas ettiği kişilerin kaldığı 3 otel karantinaya alındı.

Ardından 14/3/2020 de yurtdışından gelen herkesin ev karantinasına alınmasına karar verildi.16 Mart’ta ev karantinasına uyumun düşük olduğu görülerek merkezi karantina uygulaması başlatıldı.17 Mart 2020 de de KKTC vatandaşı olmayan herkesin ülkeye girişi durduruldu.

Temaslıların karantinası da ayni şekilde merkezi karantina şeklinde otellerde yapıldı. Temaslı takip ekibi ateş poliklinikleri de yayılımın önlenmesinde önemli görev üstlendi.

Aynı zamanda yoğun bakım kapasitesini artırmak, sağlık ordusunu eşgüdümlü çalışma bilgi ve koruyucu ekipman olarak hazırlamak tıbbi malzeme laboratuvar kapasitesinin hazırlanması gibi konularda da faaliyetlerini yürüttü.

Mart 2020- Ocak 2021 arası DSÖ, CDC, ECDC gibi kurumların ürettiği klavuzlar ve Ülke’nin epidemiyolojik durumu göz önünde bulundurularak, salgın yönetimi yapıldı. Pandemi hastanesi bu süreçte T.C. Tarafından yapılarak bakanlığımıza devredildi. Ülkenin test kapasitesini artırmak için, Devlet DNA Laboratuvarının kapasitesi artırıldı ve özel DNA Laboratuvarları yetkilendirildi. Covid-19 ile ilgili otomasyon sistemleri, istatistik, veri toplama ve raporlama işlemleri de hızlı bir şekilde hayata geçirildi.

Ocak 2021 de COVID-19 aşıları ülkemizde de uygulanmaya başlandı. Aşılama oranlarının artması, hastalığa ait bilgilerin artması, virüsün geçirdiği değişimler, gibi faktörler doğrultusunda önlemler de giderek azaltıldı.

Tabi ki devlet yönetiminin de Sağlık Bakanlığının önceliklerini hayata geçirmek konusunda gösterdiği iş birliği başarımızın çok önemli bir diğer bileşenidir.

Sağlık çalışanlarının   görev bilinci, devletin ve halkın iş birliği, gerektiğinde ne kadar hızlı karar alıp eyleme geçebildiğimizi göstermiştir.

Bugün gelinen noktada ülke karantinaları yok, aşı ve test kriterleri ile ülkeye girişler yapılabiliyor, hastalar evde izlenebiliyor. Tüm sektörler açık, ancak maske, mesafe ve hijyen kuralları halen devam ediyor. Aşılama halen en büyük silahımız!

Öncelikle, tüm sağlık çalışanlarına, bu mücadelede emeği geçen devlet ve özel, tüm kurum ve kuruluşlara ve sağduyulu halkımıza teşekkür ederiz.

Tüm bu önlemler neticesinde, salgının ülkedeki seyrini rakamlarla özetleyecek olursak;

  • Genel Tablo ve Grafikler;

               Tablo 1. Mart 2020- Şubat 2022 Vaka, ölümler ve ölüm oranları (IFR)

DÖNEM

TOPLAM VAKA

TOPLAM ÖLÜM

IFR

Mart 20

22

1

4,55%

Nisan 20

38

3

7,89%

Mayıs 20

0

0

0,00%

Haziran 20

0

0

0,00%

Temmuz 20

37

0

0,00%

Ağustos 20

186

0

0,00%

Eylül 20

426

0

0,00%

Ekim 20

181

1

0,55%

Kasım 20

170

0

0,00%

Aralık 20

466

1

0,21%

Ocak 21

751

8

1,07%

Şubat 21

1091

9

0,82%

Mart 21

988

3

0,30%

Nisan 21

1878

5

0,27%

Mayıs 21

1038

2

0,19%

Haziran 21

776

2

0,26%

Temmuz 21

3466

5

0,14%

Ağustos 21

4868

22

0,45%

Eylül 21

3153

16

0,51%

Ekim 21

2966

10

0,34%

Kasım 21

6354

13

0,20%

Aralık 21

7114

38

0,53%

Ocak 22

19323

33

0,17%

Şubat 22

12949

23

0,18%

TOPLAM

68241

195

0,29%

Tablo 1; bu tabloda, ülkemizdeki Mart 2020 – Şubat 2022 arası aylık vaka, ölüm sayısı ve ölüm oranları görülmektedir.

Tablo 2. Ülkelere göre 1M nüfusta toplam vaka oranı sıralaması                                                                                                                    (01/03/2022’ye kadar olan veriler değerlendirilmiştir)

S/N

ÜLKE

1M nüfusta toplam vaka sayısı

1

Denmark

478798,28

2

Slovenia

430636,50

3

Slovakia

391757,98

4

Netherlands

378021,86

5

Estonia

376612,98

6

Cyprus

362165,39

7

France

338692,42

8

Czechia

334547,37

9

Switzerland

323414,83

10

Portugal

321956,02

11

Belgium

306373,68

12

Austria

299072,04

13

United Kingdom

279099,48

14

Ireland

261638,60

15

Croatia

258704,49

16

Sweden

240959,02

17

Spain

236090,17

18

Greece

235168,40

19

Norway

229997,13

20

Italy

212531,22

21

Hungary

185753,68

22

TRNC

179620,00

23

Germany

178481,98

24

Turkey

166379,18

25

Bulgaria

158616,03

26

Poland

150277,38

27

Romania

143348,90

28

Malta

138269,72

29

Kosovo

126989,00

30

Moldova

124846,64

31

Finland

118493,19

32

Bosnia and Herzegovina

113799,81

33

Russia

111421,17

34

Belarus

97561,79

35

Albania

94573,00

                                                                                                                                                                                     

Tablo 2; bu tabloda Mart 2020- Şubat 2022 arası ülkelerin 1 Milyon nüfusta toplam vaka sayılarının sıralaması görülmektedir. KKTC, 35 ülke arasında 22. Sırada olup, nüfusu göre vaka sayısında birçok gelişmiş ülkeden çok daha iyi durumdadır.

Tablo 3. Ülkelere göre 1M nüfusta ölüm oranı sıralaması                                                                                                  (01/03/2022’ye kadar olan veriler değerlendirilmiştir)

S/N

ÜLKE

1M Nüfusta toplam ölüm sayısı

1

Bulgaria

5167,29

2

Bosnia and Herzegovina

4740,37

3

Hungary

4572,38

4

Croatia

3699,72

5

Czechia

3607,14

6

Slovakia

3400,46

7

Romania

3323,86

8

Slovenia

3039,37

9

Poland

2952,25

10

Moldova

2790,24

11

Belgium

2596,13

12

Italy

2567,61

13

Greece

2498,76

14

United Kingdom

2371,79

15

Russia

2367,37

16

Spain

2136,75

17

Portugal

2073,78

18

France

2056,38

19

Kosovo

1747,92

20

Estonia

1697,87

21

Sweden

1697,02

22

Austria

1641,15

23

Switzerland

1504,22

24

Germany

1466,31

25

Ireland

1306,07

26

Netherlands

1262,21

27

Albania

1208,52

28

Malta

1172,25

29

Turkey

1112,95

30

Cyprus

956,47

31

Denmark

799,72

32

Belarus

687,61

33

TRNC

511,97

34

Finland

428,96

35

Norway

292,56

Tablo 3; bu tabloda Mart 2020- Şubat 2022 arası ülkelerin 1 Milyon nüfusta ölüm sayılarının sıralaması görülmektedir. KKTC, 35 ülke arasında 33. Sırada olup, nüfusa göre ölüm sayısında birçok gelişmiş ülkeden çok daha iyi durumdadır.

  • Ağustos 2021- Şubat 2022 Hospitalizasyon;

Tablo 4. Ağustos 2021 – Şubat 2022 Hospitalizasyon ve aşı durumu

HASTANE

YATIŞ TOPLAM

TAMAŞILI

AŞILI

ORAN

AŞISIZ / HATIRLATMA

DOZU YOK

AŞSIZ / HATIRLATMA

DOZU YOK ORAN

Ağustos 21

249

19

7,63%

230

92,37%

Eylül 21

215

48

22,33%

167

77,67%

Ekim 21

293

32

10,92%

261

89,08%

Kasım 21

362

54

14,92%

308

85,08%

Aralık 21

325

70

21,54%

255

78,46%

Ocak 22

301

64

21,26%

237

78,74%

Şubat 22

240

89

37,08%

151

62,92%

Tablo 4; bu tabloda Ağustos 2021- Şubat 2022 arası aylık hastaneye yatan vaka sayıları ve aşı durumları ile ilgili detaylı bilgi görülmektedir.

  • Ağustos 2021- Şubat 2022 Yoğun Bakım;

               Tablo 5. Ağustos 2021 – Şubat 2022 Yoğun Bakım AŞI ve Yaş durumu

YBÜ YATIŞ

VAKA

TAM AŞILI

AŞILI ORAN

AŞISIZ / HATIRLATMA

DOZU YOK

AŞSIZ / HATIRLATMA DOZU YOK ORAN

YAŞ

ORTALAMASI

Ağustos 21

46

4

8,70%

                42

91,30%

73,00

Eylül 21

26

4

15,38%

                22

84,62%

68,19

Ekim 21

25

6

24,00%

                19

76,00%

64,79

Kasım 21

58

7

12,07%

                 51

87,93%

65,67

Aralık 21

72

18

25,00%

                 54

75,00%

68,54

Ocak 22

60

13

21,67%

                 47

78,33%

68,80

Şubat 22

42

11

26,19%

                 31

73,81%

76,40

Tablo 5; bu tabloda Ağustos 2021- Şubat 2022 arası aylık yoğun bakım servisinde yatan vaka sayıları ve aşı durumları ile ilgili detaylı bilgi görülmektedir.

  • Ağustos 2021- Şubat 2022 Ölümler;

               Tablo 6. Ağustos 2021 – Şubat 2022 ÖLÜM AŞI ve Yaş durumu

ÖLÜM

TAM AŞILI

AŞILI

ORAN

AŞISIZ / HATIRLATMA

DOZU YOK

AŞSIZ / HATIRLATMA DOZU YOK ORAN

YAŞ ORTALAMASI

Ağustos 21

22

0

0,00%

22

100,00%

79,10

Eylül 21

16

1

6,25%

15

93,75%

71,38

Ekim 21

10

3

30,00%

7

70,00%

72,20

Kasım 21

13

1

7,69%

12

92,31%

65,15

Aralık 21

38

7

18,42%

31

81,58%

71,34

Ocak 22

33

7

21,21%

26

78,79%

73,94

Şubat 22

23

3

13,04%

20

86,96%

74,96

Tablo 6; bu tabloda Ağustos 2021- Şubat 2022 arası aylık kaybedilen vaka sayıları ve aşı durumları ile ilgili detaylı bilgi görülmektedir.

Yukarıdaki tablolarda aşılı kişilerin, aşısız veya eksik aşılı kişilere göre hospitalizasyon (hastane yatış), yoğun bakıma yatış ve ölüm oranlarının çok daha düşük olduğu görülmektedir.

  • Aşılanma Oranları;

Tablo 7. 13.03.2022 itibarı ile aşılanma oranları;

Açıklama

Sayı

Nüfusa oran

12 yaş üzeri en az 2 doz aşılanan

309.076

90,92%

18 yaş üzeri hatırlatma dozu yapılmış

212.730

66,98%

Bu bildiri KKTC Sağlık Bakanlığı, Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi nezdinde hazırlanmıştır. Bildiride sunulan veri ve/veya analizlerin her türlü yayın hakkı KKTC Sağlık Bakanlığı’na aittir