Kıbrıs Türk İnşaat Mühendisleri Odası, Van Depremi’nin etkili olduğu alanın büyüklüğü, yarattığı hasarlar ve can kayıpları ile kamuoyunu bir kez daha deprem gerçeği ile yüz yüze getirdiğini kaydetti ve can kayıplarına sebep olanın deprem değil, mühendislik hizmeti almamış, yönetmeliklere ve standartlara uygun olmayan, depremde çalışacak detayların uygulanmadığı, kalitesiz inşa edilen yapılar olduğuna dikkat çekti.

Kıbrıs Türk İnşaat Mühendisleri Odası, Van Depremi’nin etkili olduğu alanın büyüklüğü, yarattığı hasarlar ve can kayıpları ile kamuoyunu bir kez daha deprem gerçeği ile yüz yüze getirdiğini kaydetti ve can kayıplarına sebep olanın deprem değil, mühendislik hizmeti almamış, yönetmeliklere ve standartlara uygun olmayan, depremde çalışacak detayların uygulanmadığı, kalitesiz inşa edilen yapılar olduğuna dikkat çekti. Oda tarafından yapılan yazılı açıklamada, Van ve ilçelerinde herhangi bir deprem anında hasar dahi görmemesi, deprem sonrasında da kullanılması gereken, yapı önem katsayısı büyük olan aralarında öğrenci yurtları, okul, hastaneler ve hükümet binalarının bulunduğu yapıların da depremde yıkıldığının görüldüğü ifade edildi.

Açıklamada, “Aynı deprem etkisine maruz kalmış komşu binaların bir tanesi hasarsız ve/veya az hasarlı iken, Mühendislik denetim hizmeti almamış, kalitesiz, standartlara ve yönetmeliklere uygun olmayan, komşu yapıların toptan göçtüğü ve/veya ciddi hasara uğradığı görülmektedir. Bu da göstermektedir ki zarar veren ve can kayıplarına neden/sebep olan deprem değil, Mühendislik hizmeti almamış, yönetmeliklere ve standartlara uygun olmayan, depremde çalışacak detayların uygulanmadığı, kalitesiz inşa edilen yapılardır” denildi. Açıklamada, yapıların kalitesiz bir şekilde inşa edilmesinin önüne geçilmemesi ve zamanında denetimler yapılmaması halinde, vatandaşlar, devlet ve sivil toplum örgütleri üzerine düşen görev ve sorumluluğu yapmadığı sürece Van Depremi’nde olduğu gibi yüzlerle ifade edilen can kaybı, binlerle ifade edilen yaralı ve çok ciddi boyutta ekonomik kaybın depremin sonucu olarak ortaya çıkacağı ifade edildi.

YAPILMASI GEREKENLER Deprem tehlikesi ile ilgili olarak devletin ve kurumlarının yapması gerekenleri de açıklamada şöyle sıralandı: “Kıbrıs adasının önemli bir kısmının 1. ve 2. Derece deprem bölgesi içinde yer alması nedeniyle program oluşturulmalıdır. Program kapsamı; yapım, onarım ve güçlendirme işlerinin kamusal bir anlayış içersinde ele alınması ve değerlendirilmesi olmalıdır. İnsanlarımız deprem ve doğal afetler konusunda sürekli bilinçlendirilmelidir.

Bu konudaki eğitimler, İlköğretimden başlayan ve belirli bir program çerçevesinde süreklilik taşıyan bir nitelikte olmalıdır. Özele veya kamuya ait her türlü yapının yürürlükteki şartname ve standartlara uygun yapılıp yapılmadığının ciddi olarak denetiminin ve takibinin yapmalıdır. Ülkemizde yapı sektörü teknik ve bilimsel boyutuyla ele alınmalıdır. Yapı Denetim Sistemi”nin yasallaşması için gerekli çalışmaları başlatmalı ve en erken zamanda sonuçlandırmalıdır. Buna bağlı olarak yapı malzemelerinin standardının yasal altyapısı oluşturulmalıdır. Yapı denetimi de sigorta sistemi kapsamında olmalıdır.

Deprem sonrası kullanılması gereken ve deprem katsayısı yüksek yapılar olan hastaneler, itfaiye, okullar, kamu binaların ...vb. deprem performanslarının tespit edilmesi için yapılacak çalışmalar için gerekli kaynak mutlaka yaratılmalıdır. Güçlendirilmesi gerekli olan ancak bugüne kadar herhangi bir çalışma yapılmayan kamu binaları, okul ve hastane binalarının güçlendirme projeleri hazırlanmalı ve hızla güçlendirme işlemleri yapılarak tamamlanmalıdır.

21/2005 sayılı KTMMOB yasasına ve Yollar ve Binalar Düzenleme Yasası (Fasıl 96) yasal zorunluluk olan projelerin ilgili odalardan inşaat yapımı öncesi mesleki denetimden geçirilmelidir. İnşaatların kaçak müteahhitler ve/veya kaçak taşeronlar tarafından inşa edilmemesi için gerekli denetimi yapmalıdır.” Açıklamada depremle ilgili olarak yerel yönetimlerin yapması gerekenler de sıralandı ve öncelikle kaçak yapılaşmanın yerel yönetimlerce önlenmesi gerektiği vurgulandı ve proje kapsamı dışında kat ilavelerine izin verilmemesi gerektiği kaydedildi.