ABD Başkanı Donald Trump'ın arabuluculuğunda ilişkilerini normalleştirme kararı alan İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) üst düzey heyetler, bugün Beyaz Saray'da normalleşme anlaşması imzalayacak.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed el Nahyan da imza töreni için Washington’da.
BAE'nin İsrail'le ilişkilerini normalleştireceğini duyuran diğer Körfez ülkesi Bahreyn'in de dışişleri bakanı Abdullatif el Zayani imza törenine katılacak. Trump'ın açıklamasına göre Bahreyn'in de törenin devamında İsrail'le bir anlaşma imzalaması bekleniyor.
Bahreyn'in İçişleri Bakanı Raşid bin Abdullah el Halifa, yaptığı yazılı açıklamada "İsrail'le ilişkilerin normalleşmesi, İran'dan gelen tehditlerin arttığı bir dönemde ABD ile stratejik lişkilerimizin gelişmesine de katkı sağlayacak" ifadelerine yer verdi:
"Filistin davasından vazgeçmiş değiliz. Sadece Bahreyn'in güvenliğini ve ekonomik istikrarını güçlendiriyoruz. İran, baskıcı bir yöntem izlemeyi tercih etti ve bizim iç güvenliğimize zarar veren ciddi bir tehdit olmaya başladı."
ABD Donanması'nın 5. Filosu'nun konuşlandığı küçük Körfez ülkesi Bahreyn, Suudi Arabistan kraliyet ailesine yakın Sünni el Halifa ailesi tarafından yönetiliyor. Ancak Şii nüfusun yoğun olduğu bölgede 2011'den bu yana ayaklanmalar oluyor. Bahreyn, bu ayaklanmaları İran'ın desteklediğini savunuyor.
2018'de Körfez ülkelerinden 10 milyar dolarlık bir yardım paketi alan Bahreyn'in ekonomisi, petrol fiyatları ve ayaklanmalar sebebiyle küçüldü.
Bahreyn ve İsrail'in savunma bakanları, pazartesi günü ilk kez kamuoyuna duyuyarak telefon görüşmesi yaptı. Ardından ekonomiden sorumlu bakanları da konuşarak iki ülke arasındaki olası ticari ilişkileri ele aldı.
Bahreyn ve BAE, İsrail'le normalleşme anlaşması imzalayacak 3. ve 4. Arap ülkeleri olacak. Daha önce İsrail, imzaladığı anlaşmalarla 1979 yılında Mısır; 1994 yılında da Ürdün ile diplomatik ilişki kurmuştu.
İSRAİL BÖLGESEL İZOLASYONDAN ADIM ADIM KURTULUYOR
BAE ve Bahreyn'le imzalanacak anlaşmalar, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu için de bir zafer niteliğinde. Netanyahu, 1920'lerde geliştirilen, Arap ülkeleri ve Yahudi devleti arasında "Demirden Duvar" öngören ideolojiye inanıyordu. Bu ideolojiye göre bölgede güçlü bir şekilde varlığını sürdüren Yahudi devleti, nihayetinde Arap ülkeleri tarafından kabul edilecekti.
Mısır ve Ürdün'le yapılan anlaşmalarla güçlenen ideolojiye, bugün atılacak imzalarla Netanyahu da katkıda bulunmuş olacak.
İran'a karşı Arap ülkeleriyle geliştirilen ittifak da İsrail için önemli. Netanyahu, zaman zaman İran'ı Nazilerle kıyaslayacak kadar büyük bir düşman olarak görüyor.
FİLİSTİNLİLER İHANETE UĞRADIKLARINI DÜŞÜNÜYOR
Trump'ın "Yüzyılın Anlaşması" dediği ve İsrail-Filistin barışını sağlayacağını duyurduğu plan, Filistinliler aleyhine bir plandı ve kabul görmemişti.
Şimdi, Filistinlilerbir kez daha, üstelik bu kez Arap dostları tarafından terk edilmiş ve ihanete uğramış hissediyor.
Çünkü onlara göre İsrail'le ilişkilerin normalleşmesinin bebedli; Filistinlilerin bağımsızlığı.
Doğu Kudüs ve Batı Şeria hâlâ uluslararası anlaşmalara aykırı şekilde işgal altındayken ve Gaza adeta bir açık hapishaneye dönmüşken İsrail, Arap ülkeleriyle imzaladığı anlaşmalardan faydalanacak.
BAE'de yönetimi elinde bulunduran Abu Dabi Emirliği'nin veliaht prensi ve ülkenin de facto yöneticisi Muhammed bin Zayed el Nahyan, İsrail'in bu anlaşma karşılığında Batı Şeria'nın daha büyük kesimlerini ilhak etme kararından vazgeçtiğini söylüyor.
Binyamin Netanyahu, geçen seneki seçim kampanyasında Batı Şeria'nın tamamına yakınını ilhak etme vaadinde bulunmuş; koalisyon hükümetinde 2 yıllığına yeniden başbakan olduğunda da 1 Temmuz 2020'ye kadar konuyu meclise getireceğini söylemişti.
Ancak Trump'ın arabuluculuğunda BAE ile anlaşmaya varırken bu planından vazgeçti.
İki Körfez ülkesinin de İsrail'le anlaşma imzalaması, Körfez ülkeleri üzerinde gücünü koruyan Suudi Arabistan'ın onayı olmadan mümkün olmazdı. Ancak Suudi Arabistan'ın İsrail'i resmen kabul etmesi, en azından orta vadede, pek mümkün görünmüyor.
(BBC/FG)
