Küresel ticaret ve hizmet sektörünün giderek elektronik ürün ve cihazlara bağımlı hale geldiği günümüzde, şirketlerin yakın dönemde göz ardı edemeyecekleri yeni bir uzmanlık alanı gelişiyor: Test uzmanlığı.

Girdiğimiz internet sitesi açılmadığında, akıllı cep telefonu hata verdiğinde, bankamatik işlem sırasında arıza yaptığında; hepsinin altında bir yazılım hatası yatıyor. Fakat bu yazılım hatalarını test edip hataları mimimuma indirgemek, hem maddi olarak hem zaman açısından çok büyük kazanç sağlıyor. Hataların minimuma indirilmesi, test uzmanlığının alanına giriyor.

Dünyanın en büyük yazılım test ve kalite organizasyonu ISTQB, Türkiye’de şu ana kadar yaklaşık bin test uzmanına sertifika kazandırdı. Ancak Türkiye’nin hala çok sayıda test uzmanına ihtiyacı bulunuyor.

Türkiye’de test uzmanlığı sertifikası, ISTQB’nin Türkiye ayağı, Test Yazılım Derneği tarafından veriliyor. Yazılım Derneği Başkanı Koray Yitmen, test uzmanlığının önemini, Türkiye ve dünyadaki gelişimini ve gelecekte ne gibi değişimlere sahne olacağını, ntvmsnbc.com’a anlattı.

Dünya ve Türkiye'de yazılım test uzmanlığının önemi neden bu kadar geç anlaşılmaya başlandı?

Aslında yazılım test uzmanlığının gelişimi bilgisayarların ve yazılım uygulamalarının hayatımızda yer teşkil etmesiyle birlikte doğru orantılı oldu. Bundan 10 – 15 yıl öncesinde günlük işlerimizi bu kadar bilgisayarlar üzerinden yapmazken artık günümüzde akıllı telefonlarımız, tablet ya da  diz üstü bilgisayarımız olmadan hareket edemez olduk.

Uygulamalar hayatımıza girmekle kalmadı, aynı zamanda birbirleriyle konuşmaya ve entegre olmaya da başladılar. Yapabildikleri işlerde bir o kadar da kompleksleşti. Tüm bu faktörler birleşince yazılımlarda çıkacak bir hata domino etkisi yaratarak hayatımızı durdurabilecek boyuta geldi. Yani riskin artmasıyla birlikte test ihtiyacı ve test uzmanlarının önemi de arttı.

Yazılım test uzmanlığı iş ve hizmet sektöründe yaşanan aksaklıkların doğurduğu bir ihtiyaç mı yoksa özel sektör ve devlet kurumlarının gelişen teknolojik altyapıya ayak uydurma çabalarının bir parçası mı?

Aslında bu alana yatırım yapan iki çeşit profilde şirket ve kurum var. Bunlardan birincisi yazılım testinin önemini kavramış, geri dönüşünün farkında olan vizyoner bir grup. Diğer grup ise yazılım projelerinde çıkan hatalardan dolayı projelerini iptal etmek zorunda kalan sütten ağzı yanmış bir diğer profil. Her iki profilde bu alandaki gelişimi tetiklemekle birlikte artık şirketlerimizin ve kurumlarımızın bu konuda daha bilinçli ve vizyoner olduğunu görmekteyiz.

Dünya genelinde yazılım test uzmanlığı alanı ne boyutta? Hangi ülkeler bu alanda öncülük yapıyor? Türkiye bu tablonun neresinde yer alıyor?

Amerika, Almanya, İngiltere ve Hindistan test sektörünün en büyük olduğu ülkeler.  Ülkemizde de test sektörünün gelişimi dünyadaki bir çok ülkeden daha hızlı gerçekleşerek önemli bir boyuta geldi. Şirketlerimizde çok sayıda test uzmanının görevlendirildiği ve bu ekiplerin yeni yeni uluslararası test tekniklerini kullanmaya  başladığı bir dönemdeyiz.

Bu hızlı gelişimde sektörün en büyük uluslararası organizasyonu olan International Software Testing Qualifications Board’a (www.ISTQB.org) bağlı olarak çalışan Yazılım Test ve Kalite Derneği’nin beş yıldır eğitim ve konferans gibi sektörü bilinçlendirmeye yönelik çabaları  (www.turkishtestingboard.org) etkili oldu.

Yazılım test uzmanlarının çalışma şeklini ve faaliyetlerinden bahsedebilir misiniz? Şirket ve kurumların bünyelerinde mi yer alacaklar yoksa sadece bu alana özgür yeni bir sektör mü doğacak?

Hibrid yapıların olacağını öngörmekteyiz. Hem şirket bünyesinde çekirdek test ekipleri olacak hem de bunlara proje bazında destek verecek bağımsız profesyonel test şirketleri olacaktır. 

Yazılım test uzmanlarının günlük iş ve hizmet faaliyetlerine katkısı ne derece olacak? Nasıl bir örnek verebiliriz?

Gündelik hayattan çok basit örnekler verecek olursam: Yazılım test uzmanları sayesinde internet bankacılığından yaptığımız EFT’nin doğru hesaba, doğru tutarda ve tam zamanında gittiğinden emin olacaksınız veya internet bankacılığı web sitesine aynı anda 1.000 kişi girmeye çalıştığı zaman sitenin çökmeyeceğinden emin olacaksınız. Ayrıca ay sonlarında evinize gelen faturaların doğruluğu sizden önce kontrol edilmiş olacak.

Türkiye yazılım test uzmanlarına ne kadar ihtiyaç duyuyor? Dijital platformlarda devletin ve özel sektörün hatalarla mücadele etme potansiyeli şu anda yeterli mi?

Yazılımlar büyüyüp karmaşıklaştıkça ve birbirlerine entegre oldukça yazılımların artışına paralel olarak test uzmanlarına da ihtiyaç logaritmik olarak artmakta. Şu an özel sektöre paralel olarak, devlet kuruluşlarımızda da test uzmanlarının görevlendirilmeye başladığını görmekteyiz. Bunda e-devlet projesinin getirdiği vizyonun ve test ihtiyacının önemli payı bulunmaktadır.

Yazılım Test ve Kalite Derneği Türkiye'de nasıl çalışmalar yürütecek? Kısa ve uzun dönemdeki projeler ve beklentilerden bahsedebilir misiniz?

Dernek olarak en önemli misyonumuz konferanslar, seminerler ve raporlar aracılığıyla testin önemi ve gerekliliği hakkında sektörü her türlü mecrada bilinçlendirmek. Bu bilinç arttıkça da kendisini bu alanda yetiştirmek isteyen profesyonellere kaliteli, uluslararası eğitimlerin verilmesinin sağlanması ve sınavlar aracılığıyla da bu birikimlerini uluslararası arenada kabul gören sertifikalara dönüştürmeleridir. Şu an Türkiye’de hızla artan uluslar arası sertifikalı test uzmanı sayısı bu konuda önemli bir mesafe kat edildiğinin önemli bir göstergesi.

Türkiye'de yazılım şirketleri giderek sayıları artan güçlü bir sektör oluşturuyor. Bugün bu şirketlerin ürettiği yazılımları takip edecek ve denetleyecek bir altyapı şu an mevcut mu?

Böyle bir altyapıyı kurmak mümkün olamayacaktır. Her bir şirketin kendi bünyesinde test ekipleri kurup gerektiğinde profesyonel danışmanlık ve insan kaynağı desteği alarak denetim mekanizmalarını kendi bünyelerinde oluşturmaları gerekecektir.

Türkiye'de ve dünyada yazılım test uzmanlığı alanı beş yıl sonra nerede olacak? Ne büyüklükte bir sektör bekliyorsunuz?

En basit yaklaşımla, dünyada kalitenin ön planda tutulduğu projerlerde iki yazılımcının yanında en az bir test mühendisinin bulunduğu düşünüldüğünde toplam yazılım sektörünün büyüklüğünün yüzde 20-30 unu oluşturan bir sektörden bahsedeceğiz. 

Eğitim sadece sertifikalı programlar mı sınırla kalacak? Yoksa yazılım uzmanlığını ileride üniversitelerde yüksek lisans dalı olarak görme ihtimalimiz var mı?

Üniversiteler bu alana yatırım yapıp bünyelerinde dersler açmaya başladılar. Beş yıl içerisinde bazı üniversitelerde ders ve akademisyen sayısının artarak yüksek lisans düzeyinde de çalışmaların yapılacağına beklemekteyiz. Sertifikalı programlarla üniversite programları birbirlerini tamamlayıcı şekilde sektörde sinerji yaratacaklardır.