İnternete koyduğu uçan adam videosuyla dünyayı şaşkına çeviren Hollandalı mühendis Jarno Smeets, baskılar sonucunda yaptığı sahtekarlığı itiraf ederken, gerçek adının Floris Kaayk olduğu ortaya çıktı. Analistler, animasyon uzmanı olduğu öğrenilen Kaayk’ın sahte videosunun arkasında tek bir neden olabileceğini düşünüyor.

Sahte videonun sırrı CGI, yani ‘bilgisayarda yaratılmış görüntü’ teknolojisi. Life’s Little Mysteries, videonun CGI sahtekarlığını, PopularScience sitesi de fizik kurallarını ihlal eden detaylarını analiz etti.

Life’s Little Mysteries sitesine konuşan internet pazarlama uzmanı Brent Coker, sahte videonun arkasında sansasyonel işler çıkararak reklam yapmak isteyen şirketlerin olabileceğini ifade etti. Kaayk’ın sahte yapımında adı geçen markalar, şu ana kadar resmi bir açıklamada bulunmadı.

Kaayk, yaklaşık iki hafta önce internete koyduğu videoyla uzmanların büyük tepkisini çekmişti. Kaayk, bir kuş gibi kanatlarını çırparak uçmasını sağlayan mekanizmayı hazırlamanın sekiz ay sürdüğünü, kanatları kontrol etmek ve güç kazandırmak için Nintendo Wii konsolları, HTC Wildfire S akıllı telefonu ve Turnigy motorları kullandığını belirtmişti. Albatros kuşunun uçuş tekniğini taklit ettiğini öne süren Kaayk, 18 Mart’ta internete yüklediği videosunda yerden 100 metre yükselmeyi ‘başarmıştı’.YouTube’a yüklediği videoların izlenme sayısı 10 milyonu aşan Kaayk, sahtekarlıkla suçlanmaya başlanmasının ardından Hollanda’nın De Wereld Draait Door televizyon programına çıkarak itiraflarda bulundu. Kaayk, adının Jarno Smeets olmadığını ve İngiltere’nin Coventry Üniversitesi’nde mühendislik eğitimi almadığını söyledi. St. Joost Akademisi’nde animasyon eğitimi aldığını belirten Kaayk, Sandberg Enstitüsü’nden de Güzel Sanatlar diploması aldığını ifade etti. Kaayk, yaptığı sahtekarlığın amacını belirtmezken, programı izleyen bir arkadaşı, Twitter mesajında, Kaayk’ın internetteki sahte videoları konu alan bir belgesel çektiğini öne sürdü.

SANSASYONEL REKLAM KOKUSU
Avustralya’nın Melbourne Üniversitesi’nde akademisyen olan Coker, uçan Hollandalı videosunun sansasyonel bir reklamın tüm unsurlarına sahip olduğunu belirtti. Birincisi, videoda özellikle genç insanlara hitap eden çok sayıda teknolojik ürünün adı geçiyor. İkincisi, Kaayk, “Sihirli anlar... Gerçek özgürlük duygusu” gibi güçlü duygusal vurgulamalar yapıyor. Bir diğer faktör, videonun uçmayı hayatlarında en az bir defa hayal etmiş olan her kesimden insana erişebilmesi. Son olarak, reklamlarda birlikte iyi iş çıkaran iki yaklaşımın bir araya gelmesi. Yani, izleyicilere çok ilginç bir şey sunulması ve aynı şeyi yapmaya özendirilmeleri.

Tüm bu faktörler hesaba katıldığında, Coker uçan Hollandalı videosunun görüntülerde adı geçen herhangi bir şirketin işi olabileceğini belirtti. Kaayk’ın aylar süren sahte çabaları, çizimler ve çeşitli teknolojik ürünlerle oluşturulan mekanizma, çok kısa sürede milyonlarca kişinin ilgisini çekmeyi başardı.

Kaayk’ın görüntüleri çekmek için kaskına yerleştirdiği kamerayı üreten GoPro, “Videoyla hiçbir ilgimiz yok. Ancak ofiste oturup izlemek bize keyif veriyor” açıklamasında bulundu. Nintendo, HTC veya Turnigy’den konuyla ilgili açıklama yapılmadı.

CGI SAHTEKARLIĞI
Coker, videodaki sahtekarlığın Kaayk uçmaya başlamadan ve inişinden hemen önce yapıldığını belirtti. Kaayk kanatlarını çırpmak için koşmaya başlamadan hemen önce, birisi önünü kapatıyor. Kaayk tekrar belirdiğinde, karşımıza CGI ile oluşturulmuş insan ve kanatları çıkıyor. İniş esnasındada, Kaayk bir an kayboluyor ve ardından ayakları yerdeyken kamerada beliriyor. Coker, kameranın belli anlarda görüntüyü değiştirmesinin, sahte videolarda sıkça  rastlanan bir detay olduğunu ifade etti.

KANATLAR ELE VERDİ
George Lucas’ın filmlerindeki CGI sahnelerini yapan Industrial Light & Magic şirketinden Ryan Martin, Gizmodo sitesine yaptığı açıklamada, Kaayk’ın videosundaki kötü çekimin CGI sahnelerini neredeyse belirsiz kıldığını, ancak kanatlardaki anormalliğin çok net olduğunu ifade etti.

Kaayk’ın ve mekanizmanın tüm ağırlığını taşıması gereken kanatlar gerilmeli ve şişmeli. Martin, görüntülerde hiçbir esneklik göstermeyen kanatların bilgisayar ürünü olduğunu söyledi. Martin, Kaayk’ın 20 Ocak tarihli test uçuşu videosunda, kameranın Kaayk havaalanmadan önce bir an için çimleri gösterdiğini (01:51), bu arada yine CGI yapıldığını belirtti.

FİZİK KURALLARI YERLE BİR
PopularScience, albatros kuşlarını model aldığını belirten Kaayk’ın uçuşunu, görüntülerin gerçek olduğunu varsayarak kuşların uçarken uyduğu fizik kuralları kapsamında inceledi. Değerlendirme, Kaayk’ın fizik kurallarını fazlasıyla ihlal ettiğini gösterdi.

Kuş gibi uçmak için, yerçekiminin etkisiyle aşağı yönelen vücut ağırlığını dengelemesi gereken bir kaldırma kuvveti gerekli. Havada, ileriye hareketi sağlayacak bir çekiş gücü yanında, kuşun kendi itme gücü de gerekiyor. Kilosunun 82, kanatların ise 18 kilo olduğunu söyleyen Kaayk, en az 100 kilo kaldırma kuvvetine ihtiyaç duyuyordu. Ancak videoda incelendiğinde bu kuvvetin sağlanamadığı anlaşıldı.

Kuşların kanat hareketi, kanatlarının üst ve altında oluşturduğu basınç farkıyla kaldırma kuvvetini yaratıyor. Kuşlar, kanatlarını sabit tutarak havada planör gibi ilerlerken, kaldırma kuvvetinin büyük kısmını da sağlamış oluyor. Böylece rüzgar kanadının üzerinden akıp giderken dengesini sağlıyor. Kısaca, kuşları kaldırma kuvvetinin büyük kısmını sahte videodaki gibi sürekli kanat çırparak değil, planör gibi havada süzülerek yaratıyor.

MATEMATİKSEL HESAPLAMA
Kaldırma kuvvetinin girdileri rakamlara döküldüğünde, Kaayk’ın sahtekarlığı çokdaha net beliriyor. Popular Science yazarı Adam Weiner, Kaayk’ın kanatlarının genişliğini yaklaşık 7 metre kare olarak hesapladı. Deniz seviyesinde havanın yoğunluğu yaklaşık 1.25 kg/metre küp. Kuşların maksimum kaldırma kuvveti katsayısı ise 0.8 ile 1.2 arasında değişiyor.

Weiner, cömert davranarak Kaayk’ın katsayısını 1.2 olarak veriyor. Kaayk, videosunda 100 metre uçtuğunu öne sürüyor. Görüntülerdeki kesintiler çıkarıldığında net 25 saniyelik bir süre elde ediliyor. Hız=mesafe/zaman hesabından, Kaayk’ın hızı saniyede 4 metre olarak beliriyor. Elde edilen rakam kaldırma kuvvetinin formülüne eklendiğinde, en az 100 kg olması gereken sonuç sadece 8,6 kilo çıkıyor.

Weiner’in en dikkatini çeken nokta, Kaayk’ın oldukça iyi bir aktör olması. Sahte uçuşunun ardındaki yüz ifadesi ve konuşması, izleyen herkesi etkilemeyi başarıyor. Ancak Kaayk’ın gülen yüzü canlı yayında milyonları aldatmanın verdiği bir utancı gösteriyor.

SANSASYONEL REKLAM İYİ PARA DEMEK
Blendtec, geçtiğimiz yıl 10 milyonu aşkın kişi tarafından izlenen videosu YouTube’a düşmeden önce, sıradan bir ev elektroniği üreticisiydi. Bir iPhone’un miksere atılarak un ufak edildiği CGI reklamı, şirketi birkaç günde dünyanın en iyi mikser üreticilerinden biri haline getirdi.

Reklamda, Coker’ın bahsettiği tüm faktörler vardı: Teknoloji, çok ilginç, tuhaf bir olay, duygusal ifadeler katan bir karakter ve izleyiciye verilen “bende mi yapsam” hevesi...